فهرست مطالب
هر ساله در ۱۳ آبان، نظام جمهوری اسلامی ایران روز دانش آموز مبارک را جشن می‌گیرد؛ روزی که در گفتمان رسمی نماد بالندگی و فداکاری دانش‌آموزان است، همچون داستان حسین فهمیده. اما این جشن‌های رسمی هیچگاه واقعیت تلخ دانشجویان ایران را نشان نمی‌دهد؛ واقعیتی پر از سرکوب، محدودیت‌ها و نقض حقوق اساسی آنها که هر روز با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.
۱. نمادگرایی روز دانش آموز مبارک و ابزارهای گفتمان رسمی
گفتمان رسمی ایران روز ۱۳ آبان را روزی قهرمانانه معرفی می‌کند که حسین فهمیده، دانش‌آموزی که در جنگ ایران و عراق کشته شد، نماد آن است. اما این نمادگرایی واقعیات سختی را پنهان می‌کند؛ جایی که دانشجویان از بیان آزادانه عقاید خود محروم‌اند و فعالیت‌هایشان به شدت تحت کنترل و سرکوب قرار دارد. گزارش عفو بین‌الملل در سال ۲۰۲۴ نشان می‌دهد که حدود ۴۰٪ دانشجویان در دانشگاه‌ها با انواع آزار و نظارت مواجه بوده‌اند.
این تضاد در جشن‌های روز دانش آموز مبارک به وضوح دیده می‌شود؛ جشنی که بیشتر به یک نمایش تبلیغاتی تبدیل شده تا فرصتی برای گفت‌وگو و اصلاح.
۲. پیام‌های تبریک و جشن‌ها: پوششی بر واقعیت تاریک
در حالی که پیام‌های تبریک متنوع و تکراری برای روز دانش آموز مبارک منتشر می‌شود، مدارس و دانشگاه‌ها در سکوتی خفه‌کننده از سرکوب رنج می‌برند. این پیام‌ها که از طنز گرفته تا شعر متغیرند، سطحی بودن این جشن‌ها را نشان می‌دهد؛ جشن‌هایی که توسط دستگاه‌های نظام برگزار می‌شود.
مطالعه‌ای میدانی در سال ۲۰۲۳ نشان داد که ۶۸٪ دانشجویان احساس می‌کنند این جشن‌ها مشکلات واقعی آنها را نشان نمی‌دهد و تنها نمایشی رسانه‌ای است که آنها را از صحبت درباره مشکلات واقعی مانند فقدان آزادی بیان و تبعیض سیاسی در محیط دانشگاه بازمی‌دارد.
۳. واقعیت دانشجویان در سایه سرکوب مداوم با وجود روز دانش آموز مبارک
با وجود تبریک‌ها و جشن‌ها، واقعیت این است که دانشجویان دانشگاه‌های ایران هر روز تحت فشارهای شدید قرار دارند؛ از بازداشت‌های خودسرانه شرکت‌کنندگان در اعتراضات تا نظارت‌های شدید دستگاه‌های امنیتی. گزارش‌های حقوق بشری از بازداشت بیش از ۲۵۰ دانشجو در سال ۲۰۲۴ به دلیل شرکت در اعتراضات مسالمت‌آمیز خبر می‌دهند.
آمارهای رسمی نشان می‌دهد درصد قابل توجهی از دانشجویان به دلیل گرایش‌های سیاسی‌شان از حق سفر و پذیرش در دانشگاه‌ها محروم شده‌اند. در این شرایط، مناسبت روز دانش آموز مبارک به نمادی از تضاد بین جشن‌های رسمی و واقعیت سرکوبی تبدیل شده است.
در نهایت، مناسبت روز دانش آموز مبارک در ایران با هاله‌ای رسمی همراه است که صداقت چندانی با واقعیت ندارد. جشن‌های رسمی هیچگاه رنج روزمره دانشجویان را نشان نداده و آزادی بیان و مشارکت سیاسی واقعی را تضمین نمی‌کنند. تا زمانی که سرکوب و محدودیت‌ها ادامه دارد، نمی‌توان این روز را یک مناسبت واقعی برای جشن گرفتن دانست و باید پیام‌ها و جشن‌ها به مطالبات واقعی برای حقوق و آزادی‌های دانشجویان تبدیل شود.
