فهرست مطالب
میان کارمندی که حقوقش تنها برای یک هفته کافی است و تاجری که در میان بحران‌ها ثروتمندتر می‌شود، می‌توان گفت مشاغل در ایران در سال جاری به آینه‌ای روشن از شکاف طبقاتی در جامعه تبدیل شده است.
در حالی که دولت همچنان شعار «عدالت اقتصادی» را تکرار می‌کند، آمارها واقعیتی کاملاً متفاوت را نشان می‌دهند: اختلاف فاحش میان مشاغل از نظر درآمد، بیمه و توان تاب‌آوری در برابر تورم.
بهترین مشاغل؛ گروهی اندک در دریای بحران
بر اساس گزارش مرکز آمار ایران در خرداد ۱۴۰۴، میانگین درآمد ماهانه کارکنان صنایع نفت و گاز حدود ۱۲۰ میلیون ریال (نزدیک به ۲۰۰ دلار) بوده است، که بالاترین میزان در میان همه بخش‌هاست.
پزشکان و متخصصان حوزه فناوری نیز در صدر فهرست بهترین مشاغل در ایران در سال جاری قرار دارند، با درآمدی بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیون ریال در ماه.
با این حال، این برتری مالی به معنای رفاه نیست؛ بسیاری از پزشکان و مهندسان به دلیل کمبود تجهیزات و تحریم‌های مداوم، به مهاجرت می‌اندیشند.
مشاغل دولتی؛ ثباتی ظاهری
در بخش دولتی، مشاغل در ایران در سال جاری با کاهش شدید قدرت خرید مواجه‌اند.
حقوق کارمند عادی از ۷۰ میلیون ریال در ماه (حدود ۱۱۰ دلار) فراتر نمی‌رود، در حالی که نرخ تورم رسمی در برخی استان‌ها از ۴۵ درصد نیز گذشته است.
گرچه این شغل‌ها بیمه درمانی و بازنشستگی دارند، اما این مزایا در برابر سقوط ارزش پول ملی، دیگر معنایی ندارند.
یکی از کارمندان تهرانی می‌گوید:
«حقوقم ثابت است، ولی قیمت‌ها هر هفته تغییر می‌کنند… فقط برای زنده ماندن کار می‌کنیم.»
بدترین مشاغل؛ کارگران و رانندگان در پایین‌ترین سطح
طبق گزارش اتحادیه کارگران، بدترین مشاغل در ایران در سال جاری مربوط به بخش‌های ساخت‌وساز و حمل‌ونقل عمومی است.
کارگران ساختمانی که حدود ۱۴ درصد نیروی کار کشور را تشکیل می‌دهند، به‌طور میانگین روزانه تنها ۸۰۰ هزار ریال (کمتر از ۲ دلار) دریافت می‌کنند؛ اغلب بدون بیمه و حمایت اجتماعی.
رانندگان کامیون و اتوبوس نیز با کمبود سوخت و افزایش هزینه‌های نگهداری، شاهد کاهش ۳۵ درصدی درآمد نسبت به سال گذشته بوده‌اند.
این قشرها ستون فقرات اقتصاد واقعی‌اند، اما همچنان در حاشیه مانده‌اند.
شکاف طبقاتی؛ ثروت بر خاکستر
آمارها نشان می‌دهند که مشاغل در ایران در سال جاری بیش از هر زمان دیگری دچار دوگانگی طبقاتی شده‌اند.
در حالی که حدود ۴۰ درصد از شاغلان زیر خط فقر زندگی می‌کنند، درآمد مدیران و وابستگان نهادهای حکومتی به‌طور بی‌سابقه‌ای افزایش یافته است.
در بخش بانکداری و ارتباطات که تحت کنترل نهادهای نظامی است، حقوق مدیران ارشد طی سال گذشته ۲۵ درصد رشد داشته، در حالی که اکثر مشاغل آزاد کاهش دستمزد را تجربه کرده‌اند.
نگاهی عمیق‌تر؛ کار در ایران دیگر بر پایه شایستگی نیست
نکته تأسف‌بار این است که شایستگی و تجربه دیگر معیار اصلی موفقیت نیست.
در ساختار آلوده به فساد و روابط، مشاغل در ایران در سال جاری به میدانی برای پاداش دادن به وفاداری سیاسی بدل شده‌اند.
گزارش داخلی شورای برنامه‌ریزی ملی نشان می‌دهد که ۶۵ درصد از مناصب مدیریتی از طریق روابط شخصی یا وابستگی سیاسی اعطا می‌شوند؛ عددی تکان‌دهنده که از فرسایش عدالت حرفه‌ای در کشور حکایت دارد.
