فهرست مطالب
خشونت خانوادگی در ایران به یک بحران مدفون تبدیل شده است—بحرانی که هرچند نهادهای رسمی از آن سخن نمی‌گویند، اما آمارهای پزشکی‌قانونی و حقوق بشری حکایت از واقعیتی تلخ دارند. میزان خشونت خانگی در ایران نه‌تنها حاکی از عددی صلب نیست، بلکه انعکاس‌دهنده رنج حلقه‌ای از زنان ساکت است.
آمارهای واقعی: چهره‌ای از خشونت خانگی
- در هشت ماه نخست سال ۱۴۰۳، بیش از ۲۸٬۳۱۷ زن در تهران برای معاینه به مراکز پزشکی‌قانونی مراجعه کردند—اعدادی که تنها نوک کوه یخ خشونت خانگی است
- برآوردهای رسمی نشان می‌دهند سالانه بیش از ۷۴ هزار زن در کشور این مسیر را طی می‌کنند، اما بسیاری نمی‌توانند جرئت کنند خشونت را گزارش دهند
- پژوهش‌های ملی نشان می‌دهند تقریبا ۶۶٪ از زنان در ایران در طول زندگی خود با نوعی از خشونت خانگی مواجه شده‌اند. همچنین بخش قابل‌توجهی از خشونت جسمی، روانی و جنسی گزارش شده است
قتل‌ها در پشت درهای بسته
- در سال ۲۰۲۴ (۱۴۰۲) گزارش‌ها حاکی از وقوع بیش از ۱۶۵ مورد قتل زنان در قالب اختلافات خانوادگی بود؛ این آمار مربوط به دو سال و ثبت رسمی دولت است
- در همین راستا، طی سه ماهه نخست سال جاری (۱۴۰۳)، ۲۳ زن و دختر به دست اعضای خانواده‌شان کشته شدند
- بر اساس آمارهای حقوق بشری، به شکل میانگین، هر دو روز یک زن توسط یکی از اعضای خانواده‌اش در ایران به قتل می‌رسد. در سال ۲۰۲۴، دست‌کم ۱۷۹ مورد femicide ثبت شد—عدد واقعی بسیار بیشتر است
چرا میزان خشونت خانگی در ایران همچنان در حال صعود است؟
فعالان حقوق زنان و روانشناسان مسائل زیر را دلایل اصلی می‌دانند:
- نخست، ساختارهای سنتی و مردسالارانه‌ای که خشونت را به‌عنوان روشی برای تنظیم روابط قدرت در خانه می‌پذیرند.
- دوم، خلأ قانونی؛ در ایران هنوز قانون مشخص و مؤثری برای جرم‌انگاری خشونت خانگی وجود ندارد و بسیاری از قوانین ضدزنان به اجرای ناقص‌شان حتی خشونت را مشروع‌تر کرده‌اند
- سوم، کمبود سرپناه‌های امن؛ تنها ۱۷ مرکز پناهگاه زنان فعال در کشور وجود دارد—رقم بسیار ناچیزی در برابر نیاز واقعی
تصویر بزرگ‌تر: خانه‌ها کانون خشونتی گسترده
خشونت علیه زنان در ایران تنها محدود به رفتار فیزیکی نیست؛ خشونت روانی، محدودیت‌های اقتصادی، بی‌حق کردن زنان در امور حقوقی و حتی قتل تحت عنوان «ناموس» تنها نمونه‌هایی از این وضعیت پیچیده هستند. قربانیان اغلب، به‌خاطر ترس از سرزنش و نبود حمایت، سکوت می‌کنند؛ سکوتی که باعث شده میزان خشونت خانگی در ایران بیش از آمار رسمی باشد.
اعداد نشان می‌دهند که «میزان خشونت خانگی در ایران» پایدار نیست—بلکه در حال افزایش است. برای تغییر مهلکی نیاز است: تصویب قانون‌محکم علیه خشونت خانگی، توسعه مراکز حمایت از قربانیان، آموزش عمومی، و تحول ساختاری در نگاه اجتماعی. بدون این‌ها، چرخه‌ای از سکوت و رنج همچنان تداوم خواهد داشت.
