فهرست مطالب
در تهران، مشهد و قم، هر روزه صحنه‌ای تکراری در برابر چشم‌ها ظاهر میشود: مردانی خارجی با ارزهای خارجی، وارد حرم‌ها می‌شوند و با عقدهایی که بیشتر شبیه معامله‌اند، خارج می‌شوند. پدیده‌ای که امروز به نام “سياحت ازدواج موقت در ایران” شناخته میشود، نوعی بهره‌کشی جنسی است که با پوشش فتواهای دینی، به یک تجارت سازمان‌یافته تبدیل شده و تحت حمایت نظام و نهادهای مذهبی رشد کرده است.
منظور از سياحت ازدواج موقت در ایران چیست؟
این اصطلاح به سفر هزاران مرد از کشورهای همسایه مانند عراق، لبنان، بحرین، پاکستان و افغانستان به ایران اشاره دارد؛ ظاهرا برای زیارت اما در واقع برای انجام ازدواج موقت کوتاه‌مدت با دختران ایرانی، که اغلب نوجوان و از خانواده‌های فقیر هستند.
در شهرهایی مانند مشهد و قم، دفاتری وجود دارند که تحت عنوان “راهنمایی مذهبی”، نقش واسطه بین زنان و زائران مرد را ایفا می‌کنند. این دفاتر معمولا توسط طلاب یا افرادی با ارتباطات قوی با حوزه اداره می‌شوند و سود بالایی دارند.
چه کسی این بهره‌کشی را مشروع می‌کند؟
پوشش اصلی برای سياحت ازدواج موقت در ایران، فقه شیعه است که ازدواج موقت را مجاز می‌داند. اما استفاده گسترده و سیستماتیک از آن برای بهره‌کشی جنسی و تجارت، چیزی جز سوءاستفاده از دین نیست.
نهادهای مذهبی و حتی برخی نهادهای امنیتی، با چشم‌پوشی و حتی حمایت از این روند، به تداوم آن کمک می‌کنند.
آمارهایی که نگران‌کننده‌اند:
- برآوردهای غیررسمی نشان می‌دهند حدود ۶۰٪ از ازدواج‌های موقت فصلی در مشهد بین مردان خارجی و زنان ایرانی صورت می‌گیرد.
- تقریباً ۴۰٪ از این ازدواج‌ها با دختران زیر ۲۵ سال و گاه زیر سن قانونی انجام میشود.
- بیش از ۸۰ مرکز واسطه‌گری غیررسمی در شهرهای مذهبی فعالیت دارند که به نوعی صنعت ازدواج موقت را تغذیه می‌کنند.
شهادت‌هایی از داخل ایران
“م.ف”، دختر ۱۹ سالهای از تهران، به یک سایت مخالف گفت: «من را به مدت سه روز با یک مرد لبنانی ازدواج موقت دادند؛ همه چیز توسط یک دفتر در قم ترتیب داده شده بود و مجبور به این کار شدم چون خانواده‌ام فقیر هستند.»
یک فعال حقوق بشر در اهواز نیز تأیید کرد که شبکه‌هایی وجود دارند که دختران جنوب ایران را به مشهد می‌فرستند تا پاسخگوی “نیاز زائران عرب” باشند.
این اظهارات، تصویر واقعی “فحشای شرعی با حمایت روحانیت” را بازتاب می‌دهند؛ پدیده‌ای که همزمان ابزار کنترل اجتماعی و منبع درآمد است.
آیا این پدیده در دوران شاه وجود داشت؟
با وجود اینکه ازدواج موقت در فقه شیعه پیش از انقلاب هم وجود داشت، اما پدیده‌ای به نام “سياحت ازدواج موقت در ايران” در دوران محمدرضا شاه پهلوی رایج نبود.
در آن دوران، حکومت پهلوی تلاش می‌کرد چهره‌ای مدرن و سکولار از ایران ارائه دهد. قوانین خانواده در زمان شاه، کنترل دقیق‌تری بر ازدواج داشتند و ازدواج موقت بدون ثبت قانونی را ممنوع می‌دانستند.
زنان در آن زمان، حقوق بیشتری داشتند و دخالت روحانیت در امور خصوصی محدود بود.
چه کسانی سود می‌برند؟
- نهادهای مذهبی: مشروعیت کاذب می‌گیرند و درآمد بالایی کسب می‌کنند.
- زائران خارجی: با هزینه پایین و بدون عواقب قانونی، به خواسته‌های خود می‌رسند.
- حاکمیت: جامعه را با فتوای شرعی تحت کنترل نگاه می‌دارد.
اما زنان و دختران، بازنده‌های اصلی‌اند؛ بدون حمایت قانونی، بدون صدا، و بدون آینده.
خواست فزاینده برای توقف پدیده سياحت ازدواج موقت در ایران
در سالهای اخیر، با گسترش فقر و فشار اجتماعی، صدای اعتراض فعالان حقوق زن و مدنی بلندتر شده است. آنان خواستار توقف کامل سياحت ازدواج موقت در ایران هستند و این پدیده را نوعی خشونت جنسی و قاچاق انسان می‌دانند.
سازمان‌های حقوق بشری، خواستار وضع قوانینی برای منع بهره‌کشی جنسی در قالب ازدواج موقت هستند و بر جدایی دین از تجارت و استثمار تأکید می‌کنند.
