مضرات بازی‌های ویدئویی برای کودکان؛ تهدید جدی نسل آینده

37

در حالی‌که رسانه‌های رسمی در ایران مشغول توجیه ناکامی‌های اقتصادی و سیاسی هستند، بحرانی دیگر در سکوت درون خانه‌ها در حال گسترش است: مضرات بازی‌های ویدئویی برای کودکان. پدیده‌ای که حکومت آن را نادیده می‌گیرد، امروز سلامت جسمی و روانی یک نسل کامل را تهدید می‌کند.

اعتیاد دیجیتال و نگرانی والدین

بر اساس گزارش سازمان بهزیستی در سال ۱۴۰۲، بیش از ۳۵٪ از کودکان ایرانی بین ۷ تا ۱۴ سال روزانه بیش از ۴ ساعت صرف بازی‌های ویدئویی می‌کنند. این آمار، خطر مضرات بازی‌های ویدئویی برای کودکان را آشکارتر می‌سازد، چرا که حدود ۱۰٪ بالاتر از میانگین جهانی است.

یونیسف در سال ۲۰۲۳ اعلام کرد که از هر پنج کودک در خاورمیانه، یک نفر دچار علائم اعتیاد به بازی‌های دیجیتال است؛ از جمله عصبانیت بیش از حد، بی‌خوابی و افت تحصیلی. در ایران اما نبود برنامه‌های حمایتی روان‌شناختی برای کودکان، این بحران را شدیدتر کرده است.

پیامدهای جدی سلامتی

• افزایش چاقی: طبق آمار وزارت بهداشت، ۲۲٪ از کودکان شهرهای بزرگ به دلیل کم‌تحرکی دچار اضافه‌وزن هستند. این نشان می‌دهد که مضرات بازی‌های ویدئویی برای کودکان مستقیم بر سلامت جسم اثر می‌گذارد.
• مشکلات بینایی: پژوهش دانشگاه شهید بهشتی در سال ۱۴۰۱ نشان داد که ۴۰٪ از کودکانی که روزانه بیش از ۳ ساعت بازی می‌کنند دچار ضعف بینایی یا سردردهای مکرر می‌شوند.
• اختلالات خواب: گزارش‌های پزشکی در تهران ثابت کرده‌اند که بازی‌های خشن فعالیت مغز را حتی پس از توقف بازی افزایش می‌دهند و این امر باعث بی‌خوابی در حدود ۳۱٪ از کودکان می‌شود.

خشونت مجازی و بازتاب آن در واقعیت

یکی از خطرناک‌ترین مضرات بازی‌های ویدئویی برای کودکان، عادی‌سازی خشونت است. کودکانی که زمان زیادی صرف بازی‌هایی مانند PUBG و Call of Duty می‌کنند، تمایل بیشتری به تقلید رفتار پرخاشگرانه دارند. پژوهش‌های اجتماعی ایران در سال ۱۴۰۳ نشان داد که ۱۷٪ از درگیری‌های دانش‌آموزان در مدارس به‌طور مستقیم تحت تأثیر این بازی‌ها بوده است.

انزوای اجتماعی و اثرات روانی

کودکان معتاد به بازی‌های دیجیتال غالباً در ایجاد روابط واقعی دچار مشکل هستند. نظرسنجی‌ای در شیراز که ۱۲۰۰ دانش‌آموز را در بر گرفت، نشان داد که ۲۸٪ از آن‌ها ترجیح می‌دهند وقت خود را در فضای مجازی بگذرانند تا ارتباط با خانواده یا دوستان. این انزوا اجتماعی منجر به افزایش افسردگی شده است، به‌طوری که نرخ افسردگی در میان کودکان ایرانی طی پنج سال گذشته ۱۵٪ رشد داشته است. این نمونه‌ای روشن از گستردگی مضرات بازی‌های ویدئویی برای کودکان در عرصه‌های روانی و اجتماعی است.

نبود سیاست‌های پیشگیرانه

در حالی‌که کشورهایی مانند کره جنوبی و چین محدودیت‌های سختی برای ساعات بازی کودکان وضع کرده‌اند، ایران فاقد قوانین روشن و سیاست‌های جدی برای کاهش این آسیب‌هاست. حکومت به جای حمایت از نسل جوان، بیشتر بر فیلترینگ و سانسور سیاسی اینترنت تمرکز کرده است.

مضرات بازی‌های ویدئویی برای کودکان در ایران دیگر صرفاً یک مسئله خانوادگی نیست، بلکه بحرانی ملی است که آینده یک نسل را تهدید می‌کند. آمارها نشان می‌دهند که چاقی، مشکلات بینایی، اعتیاد و افسردگی در میان کودکان رو به افزایش است. راه‌حل این معضل نیازمند آگاهی خانواده‌ها، حمایت روانی و مداخله قانون‌گذارانه است. در غیر این صورت، نسل آینده در جهانی مجازی زندانی خواهد شد، در حالی‌که مسائل واقعی‌اش بدون پاسخ باقی می‌ماند.