فهرست مطالب
امروز در ایران، درمان به یک امتیاز لوکس برای کسانی تبدیل شده که توان پرداخت دارند. دیگر خبری از شعار «سلامت برای همه» نیست؛ حالا مردم با طعنه می‌گویند «درمان برای ثروتمندان در ایران». از بحران دارو گرفته تا فروپاشی بیمه‌های درمانی، و از قیمت‌گذاری داروها تا قاچاق سیستماتیک، تصویری از یک جامعه نمایان می‌شود که در آن فقرا با درهای بسته مواجه‌اند و ثروتمندان همه‌چیز دارند… حتی فرصت زنده ماندن.
نظام درمانی در حال فروپاشی… و دارو خارج از دسترس مردم
براساس آمار رسمی وزارت بهداشت ایران، بیش از ۱۷ میلیون ایرانی (حدود ۲۰٪ جمعیت کشور) در تهیه داروهای ضروری با مشکل مواجه‌اند؛ یا قیمت‌ها بسیار بالاست یا دارو در داروخانه‌های عمومی موجود نیست. طی چهار سال اخیر، متوسط قیمت داروهای وارداتی ۲۲۰٪ افزایش داشته است.
این کمبود صرفاً ناشی از تحریم‌ها نیست، بلکه ناشی از هرج‌ومرج در بازار دارو است؛ جایی که قاچاق سیستماتیک داروهای یارانه‌ای به کشورهای همسایه انجام می‌شود، و در عین حال بازار سیاه دارو به‌سرعت رشد می‌کند و قیمت‌ها در آنجا ۵ برابر نرخ رسمی است.
«بیمه درمانی»… فقط یک کارت بی‌پشتوانه
با وجود وعده‌های دولت برای گسترش پوشش بیمه‌ای، واقعیت چیزی دیگری‌ست. طبق گزارشی از مرکز پژوهش‌های مجلس، بیش از ۱۱ میلیون ایرانی بیمه‌ای دارند که عملاً هیچ کارایی ندارد و در بهترین حالت فقط ۳۰٪ هزینه‌های درمانی را پوشش می‌دهد. داروهای وارداتی یا درمان‌های مزمن اغلب شامل این بیمه نمی‌شوند.
مردی از اصفهان می‌گوید:
“مادرم را برای درمان بردم، اما گفتند بیمه فقط تزریق داخلی را پوشش می‌دهد. داروی موردنیاز ۲ میلیون تومان بود و باید کامل پرداخت می‌کردم، وگرنه از دستش می‌دادیم.”
به این ترتیب، درمان برای ثروتمندان در ایران نه‌تنها یک واقعیت بلکه یک امتیاز ویژه شده که فقرا از آن محرومند.
اقتصاد دارو: بازار سیاه با پشتیبانی رسمی
گزارشی از «مرکز مطالعات اقتصاد سلامت ایران» نشان می‌دهد که ارزش بازار سیاه دارو در سال ۱۴۰۳ از ۱۵۰ هزار میلیارد ریال عبور کرده است؛ رقمی که معادل نیمی از بودجه کل وزارت بهداشت است.
پشت این ارقام، شبکه‌های توزیع غیررسمی ایستاده‌اند که اغلب با نهادهای شبه‌دولتی در ارتباط‌اند و داروهای یارانه‌ای یا قاچاقی را به داروخانه‌های خصوصی یا فروشگاه‌های خاص منتقل می‌کنند؛ جایی که دسترسی به آن با نسخه، پارتی یا پول ممکن است.
در این شرایط، داروهایی مانند «رمدسیویر» یا «ایمونوگلوبولین» با قیمت‌هایی معامله می‌شوند که از کل حقوق ماهانه یک کارگر بیشتر است؛ وضعیتی که شکاف طبقاتی در نظام سلامت را هر روز عمیق‌تر می‌کند.
بیمارستان‌های خصوصی: مراقبت فقط برای کسانی که دلار دارند
افزایش شدید هزینه درمان در بیمارستان‌های خصوصی – که به پناهگاه آخر قشر مرفه تبدیل شده‌اند – نشانه‌ای دیگر از عمق بحران درمان برای ثروتمندان در ایران است. به‌عنوان مثال، متوسط هزینه بستری در بخش مراقبت‌های ویژه در یکی از بیمارستان‌های خصوصی تهران حدود ۴۰ میلیون تومان برای هر شب است.
حتی عمل ساده‌ای مثل آپاندیس‌برداری اکنون بیش از ۱۵ میلیون تومان هزینه دارد، در حالی‌که خانواده‌های کم‌درآمد چاره‌ای جز رفتن به بیمارستان‌های دولتی ندارند؛ بیمارستان‌هایی که با کمبود دارو، تجهیزات و نیروی انسانی مواجه‌اند.
درمان برای ثروتمندان در ایران… بحرانی با چهره‌ای طبقاتی
آنچه امروز در ایران جریان دارد، فقط یک بحران دارویی نیست. این یک فروپاشی آرام عدالت اجتماعی است. درمان، از یک حق همگانی به کالایی تبدیل شده که فقط با پول قابل خرید است. درمان برای ثروتمندان در ایران دیگر فقط یک تیتر خبری نیست؛ این واقعیت تلخی‌ست که در آن بیماران فقیر پشت درهای بسته می‌مانند، منتظر قرصی که هیچ‌وقت به دستشان نمی‌رسد… مگر اینکه توان پرداخت داشته باشند.
