فهرست مطالب
در اقدامی که خطرناک‌ترین از آغاز تنش‌ها با ایالات متحده محسوب می‌شود، مجلس شورای اسلامی ایران در ۲۲ ژوئن ۲۰۲۵ به مسدود کردن تنگه هرمز رأی داد؛ پاسخی به حملات هوایی مشترک آمریکا و اسرائیل که تأسیسات هسته‌ای ایران را هدف قرار دادند. اگرچه اجرای این تصمیم منوط به تأیید شورای عالی امنیت ملی است، اما این اقدام موجب نگرانی شدید در بازارهای انرژی شد، به‌ویژه پس از آنکه قیمت هر بشکه نفت در بازار جهانی در تاریخ ۲۳ ژوئن با افزایش ۱.۵ درصدی روبه‌رو شد.
اهمیت راهبردی تنگه هرمز
تنگه هرمز گلوگاه حیاتی صادرات انرژی در جهان است. روزانه حدود ۲۰٪ از نفت مصرفی جهان (حدود ۱۷ میلیون بشکه) از این مسیر عبور می‌کند. با وجود عرض رسمی ۲۱ مایل دریایی، مسیرهای قابل‌عبور برای نفتکش‌های عظیم تنها دو مایل در هر جهت هستند که این منطقه را به یک نقطه‌ی بسیار حساس برای امنیت انرژی تبدیل می‌کند.
محمدعلی شعبانی، کارشناس مسائل ایران، در گفت‌وگو اظهار داشت: «نفوذ جغرافیایی ایران بر مسیرهای حمل‌ونقل جهانی به این کشور توان وارد کردن شوک به بازار نفت، افزایش قیمت‌ها، تحریک تورم، و حتی فروپاشی برنامه‌های اقتصادی ترامپ را می‌دهد».
آسیا در معرض تهدید مستقیم
طبق آمارهای اداره اطلاعات انرژی آمریکا (EIA)، ۸۴٪ از نفت خام و ۸۳٪ از گاز طبیعی مایع که در سال گذشته از تنگه هرمز عبور کردند، به بازارهای آسیایی ارسال شده‌اند:
- چین: ۵.۴ میلیون بشکه در روز
- هند: ۲.۱ میلیون بشکه در روز
- کره جنوبی: ۱.۷ میلیون بشکه در روز
- آمریکا و اروپا: به ترتیب تنها ۴۰۰ و ۵۰۰ هزار بشکه در روز
در صورت انسداد کامل یا جزئی تنگه، این کشورها نخستین آسیب‌دیدگان خواهند بود. اما واقعیت آن است که خود ایران نیز برای صادرات نفت به تنگه هرمز وابسته است و هرگونه انسداد می‌تواند تبعات اقتصادی شدیدی برای تهران داشته باشد.
واکنش بازارها: جهش فوری، نگرانی‌های پایدار
چند ساعت پس از رأی پارلمان ایران، بازارهای جهانی دچار نوسانات شدید شدند. بر اساس داده‌های رویترز، قیمت هر بشکه نفت در بازار جهانی در تاریخ ۲۳ ژوئن برای نفت برنت به ۷۷.۷۳ دلار و برای نفت وست‌تگزاس به ۷۴.۵۵ دلار رسید.
این افزایش به معنای بازتاب مستقیم فضای روانی حاکم بر بازارهاست. تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند در صورت استمرار تهدید به بستن تنگه، قیمت‌ها به راحتی از ۱۰۰ دلار در هر بشکه نیز عبور خواهد کرد.
ابزار سیاسی یا خودزنی اقتصادی؟
رأی مجلس ایران الزام‌آور نیست و تصمیم نهایی با شورای عالی امنیت ملی خواهد بود. با این حال، تهدید به بستن تنگه از سوی تهران به‌عنوان یک تاکتیک فشار سیاسی تلقی می‌شود.
در همین حال، قیمت هر بشکه نفت در بازار جهانی در تاریخ ۲۳ ژوئن به شاخصی تبدیل شده که هرگونه تحول یا تشدید تنش را بلافاصله منعکس می‌کند
جهان در مسیر تورم جدید؟
افزایش قیمت هر بشکه نفت در بازار جهانی در تاریخ ۲۳ ژوئن تنها موضوعی برای بازار انرژی نیست، بلکه نشانه‌ای از آغاز موج جدیدی از تورم جهانی است. افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل، تولید، و مواد اولیه، مستقیماً بر زندگی روزمره مردم در سراسر جهان تأثیر خواهد گذاشت.
کشورهای فقیر و واردکننده‌ی نفت در معرض بیشترین آسیب هستند؛ در حالی که صنایع هواپیمایی و کشتیرانی نیز با رشد ناگهانی هزینه‌های بیمه و سوخت روبه‌رو خواهند شد.
بازی خطرناک در خلیج فارس
ایران در حال بازی با ورق نهایی خود در پرونده‌ی هسته‌ای و ژئوپلیتیکی است: تهدید به بستن تنگه‌ای که برای خودش هم حیاتی است. پرسش کلیدی اینجاست: آیا تهران می‌تواند تبعات چنین ریسکی را تحمل کند؟
فعلا بازارها با دقت به قیمت هر بشکه نفت در بازار جهانی در تاریخ ۲۳ ژوئن می‌نگرند؛ چرا که این عدد، نه فقط یک شاخص اقتصادی، بلکه نشانه‌ای از دمای بحران جهانی انرژی در حال شکل‌گیری است.
