فهرست مطالب
دیگر هالووین در ایران یک جشن غربی ساده نیست، بلکه به صحنهای فرهنگی تبدیل شده که تغییرات نسل جدید را آشکار میکند؛ نسلی که در جستوجوی رهایی از قالبهای تحمیلی است. در حالیکه حکومت آن را نمادی از «تهاجم فرهنگی» میداند، جوانان آن را فرصتی کوتاه برای شادی در میان روزمرگی خفقانآور میبینند.
هالووین در ایران؛ آینهای از نسلی که خود را جستوجو میکند
بر اساس برآوردهای رسمی، حدود ۴۵ درصد از جوانان شهرهای بزرگ مانند تهران، اصفهان و شیراز به نوعی در جشنهای هالووین شرکت میکنند؛ چه در کافهها و خانهها، چه در فضای مجازی.
این حضور گسترده، نشان از تمایل پنهان برای بازپسگیری آزادیهای شخصی دارد — حتی اگر پشت نقابها پنهان شوند.
از جشنهای دوران شاه تا مخفیکاری پس از انقلاب
در دههی پنجاه میلادی، هالووین در ایران بخشی از زندگی فرهنگی آزادتر آن دوران بود. دانشگاهها و کافهها جشنهای موسیقایی برگزار میکردند و جوانان بدون ترس از پیگرد، لباسهای مخصوص میپوشیدند.
آن زمان، هیچکس این جشن را تهدیدی برای هویت ملی نمیدید؛ بلکه نشانهای از پیوند ایران با جهان محسوب میشد.
اما پس از انقلاب، فضا به کلی دگرگون شد. جشنها ممنوع شد و فروش لباس و نقاب به شکل پنهانی ادامه یافت. با این حال، ایدهی هالووین از بین نرفت — بلکه در دل نسل جدید زنده ماند، نسلی که با حسرت از آن دوران میشنود.
وقتی نقاب، نماد آزادی میشود
امروزه فروشگاههای محدودی در تهران و شیراز لوازم هالووین در ایران را بهصورت پنهانی عرضه میکنند.
یکی از شرکتکنندگان در جشن خصوصی میگوید:
«ما غربزده نیستیم، فقط میخواهیم برای چند ساعت خودمان باشیم.»
این جمله خلاصهی تمام ماجراست. هالووین در ایران امروز فقط یک جشن نیست؛ بیانیهای فرهنگی است علیه ترس، و شکلی از مقاومت نرم در برابر واقعیتی سنگین.
هالووین در ایران؛ نمادی از مقاومت فرهنگی خاموش
امروزه دیگر هدف از برگزاری هالووین ترساندن نیست، بلکه کنار زدن ترس واقعی است که جامعه با آن زندگی میکند.
در هر نقاب، نوعی اعتراض خاموش نهفته است و در هر شمع روشن، اصراری بر اینکه شادی را نمیتوان ممنوع کرد.
برخی کافههای شمال تهران جشنهای کوچک با نامهای نمادین برگزار میکنند تا میان ممنوعیت و آزادی، مرزی تازه ترسیم کنند.
شادی در سایه؛ فرهنگی که نمیمیرد
شاید هالووین در ایران دیگر جشن عمومی نباشد، اما به نمادی از پایداری فرهنگی تبدیل شده است.
جوانان در سکوت و تاریکی، شادی را بازتعریف میکنند؛ شادیای که گاه بیشتر شبیه اعتراض است تا تفریح.
نسلی میان گذشته و امروز
میان دوران شاه که آزادی فرهنگی گستردهتری داشت و امروز که هر تجمع کوچکی زیر ذرهبین است، نسلی تازه ایستاده که میخواهد هویت خود را بسازد.
و شاید هالووین در ایران دقیقاً نماد همین تضاد باشد:
تضاد میان گذشتهی روشن و حالِ بسته، میان میل به زندگی و ترس از مجازات.