یادروز حافظ شیرازی؛ شاعر آزادی که هرگز نمی‌میرد

37

هر سال یادروز حافظ شیرازی یادآور معنای آزادی در حافظهٔ ایرانی است. حافظ که در روزگار سانسور و سرکوب زیست، تنها شاعر غزل نبود؛ عارفی شورشی بود که اعتراضش را در واژه‌ها پنهان می‌کرد. در هر یادروز حافظ شیرازی، ایرانیان حس می‌کنند این مرد هنوز زنده است و از دل اشعارش با آنان سخن می‌گوید.

از غزل تا مقاومت فکری

وقتی حافظ شیرازی از عشق و می‌نوشت، در حقیقت ریا و قدرت را می‌کوبید. امروز در یادروز حافظ شیرازی، روشنفکران دیوان او را به‌عنوان بیانیه‌ای نرم علیه روحانیتی می‌خوانند که حقیقت را مصادره کرده است. حافظ می‌خواست بگوید ایمان تحمیلی نیست و زیبایی راهی به‌سوی خداست، نه به‌سوی زندان.

یادروز حافظ شیرازی در سایهٔ ایران امروز

در ایران امروز، حکومت مراسمی رسمی برای یادروز حافظ شیرازی برگزار می‌کند، اما این آیین‌ها رنگی از صداقت ندارند. مردم اما او را به گونه‌ای دیگر می‌خوانند؛ صدایی آزاد از گذشته‌ای دور. تناقض بزرگ آن است که نظامی که کلمه را خفه می‌کند، برای شاعری که کلمه را آزاد کرد جشن می‌گیرد.

پیام شاعر به امروز

یادروز حافظ شیرازی تنها یک مناسبت فرهنگی نیست، بلکه فرصتی است برای یادآوری اینکه آزادی از شعر آغاز می‌شود. همان‌گونه که حافظ با نماد و استعاره در برابر ظلم ایستاد، نسل امروز با آگاهی و قلم مقاومت می‌کند. در هر یادروز حافظ شیرازی، ابیات او چون پیش‌گویی طنین می‌اندازد:

«اگر حقیقت گفته می‌شد، نیازی به شعر نبود.»

میراثی که زمان را شکست می‌دهد

در پایان هر یادروز حافظ شیرازی، ایرانیان بار دیگر درمی‌یابند که شعر از سانسور نیرومندتر است. کلمه‌ای که از دل آزادی برخیزد هرگز نمی‌میرد. حافظ شیرازی شاعر گذشته نیست، وجدان بیدار اکنون است؛ یادآور اینکه راه خدا از آزادی می‌گذرد، نه از ترس.