فهرست مطالب
یک پژوهش تازه که در آوریل ۲۰۲۵ در پلتفرم علمی bioRxiv منتشر شده، نشان می‌دهد گربه‌های خانگی امروزی بیشتر از گونه‌ای گربه‌ی وحشی آفریقایی‌تبار ریشه گرفته‌اند. برخلاف باور رایج، این گربه‌ها در دوران نوسنگی به اروپا نرسیدند، بلکه در زمان امپراتوری روم وارد قاره شدند.
دو مسیر برای مهاجرت و اهلی‌سازی
پژوهشگران دانشگاه‌های “تور ورگاتا” در رم و “اکستر” در بریتانیا، با بررسی بیش از ۲۴۰۰ نمونه استخوان گربه از ۲۰۰ سایت باستان‌شناسی، موفق شدند DNA قدیمی ۷۰ نمونه را استخراج کنند. نتایج نشان داد دو مسیر اصلی برای گسترش گربه‌ها وجود داشته است:
- مرحله اول: گربه‌های نیمه‌وحشی
این گربه‌ها از شمال آفریقا حدود ۲۰۰ سال پیش از میلاد به جزایر مدیترانه رسیدند. هنوز کاملاً اهلی نبودند، اما در حال عادت به زندگی کنار انسان بودند. - مرحله دوم: گربه‌های خانگی
در زمان امپراتوری روم، گربه‌هایی با ویژگی‌های ژنتیکی نزدیک‌تر به گربه‌های امروزی، از طریق کشتی‌های تجاری و مسیرهای زمینی به سراسر اروپا گسترش یافتند.
گربه‌ها در فرهنگ و اسطوره
در مصر باستان، گربه‌ها با الهه «بَستِت» مرتبط بودند؛ نماد خانه، باروری و محافظ فرعون. آن‌ها مومیایی و حتی پرستش می‌شدند.
در یونان و روم باستان نیز گربه‌ها با الهه‌هایی مانند آرتمیس و دیانا پیوند داشتند. در اسطوره‌های اسکاندیناوی، ارابه‌ی الهه فریا را گربه‌ها می‌کشیدند.
گربه‌ها در آسیا: مسیری متفاوت
مطالعات پیشین، از جمله تحقیقی که سال ۲۰۰۷ در مجله Science منتشر شد، نشان می‌دهد که گربه‌های خانگی در شرق و آسیای مرکزی نیز ریشه‌های مشابهی دارند.
اگرچه در چین، حدود ۵۳۰۰ سال پیش شواهدی از اهلی‌سازی گربه‌پلنگی آسیایی وجود دارد، اما آن نژاد تا امروز ادامه نیافته است.
اهمیت این کشف
تا پیش از این، گمان می‌رفت گربه‌ها حدود ۹ هزار سال پیش در جوامع کشاورزی خاورمیانه اهلی شدند. اما این پژوهش جدید نشان می‌دهد که گسترش آن‌ها به اروپا به‌صورت تدریجی و تحت تأثیر فرهنگ، دین، تجارت و مهاجرت‌های انسانی انجام گرفته است.
