فهرست مطالب
ایران در سال‌های اخیر شاهد افزایش شدید سرکوب علیه خبرنگاران زن بوده است؛ موضوعی که نرخ بازداشت خبرنگاران زن در ایران را به یکی از مهم‌ترین شاخص‌های سقوط آزادی بیان و آزادی رسانه تبدیل کرده است.
امارها و تحلیل درباره بازداشت خبرنگاران زن در ایران
بر اساس گزارش سازمان «خبرنگاران بدون مرز» (RSF)، در نوامبر ۲۰۲۲، از میان ۴۸ روزنامه‌نگار زندانی، ۱۸ نفر زن بودند؛ رقمی که ایران را در آن زمان به یکی از بزرگترین زندان‌های خبرنگاران زن در جهان تبدیل کرد.
همچنین طبق گزارش «دفاع از جریان آزاد اطلاعات» (DeFFI) در سال ۲۰۲۴، دست‌کم ۴۰ خبرنگار زن در ایران با پرونده‌های قضایی و امنیتی مواجه شدند و از میان آن‌ها ۱۷ نفر به مجموع ۲۳ سال و ۹ ماه حبس محکوم شدند.
به گفته «کمیته حفاظت از روزنامه‌نگاران» (CPJ)، پس از اعتراضات مرتبط با مرگ مهسا امینی، بیش از ۳۰ خبرنگار زن بازداشت شده‌اند. این ارقام نشان می‌دهد که نرخ بازداشت خبرنگاران زن در ایران نه یک رویداد مقطعی، بلکه سیاستی سازمان‌یافته برای خاموش کردن صدای زنان در رسانه است.
چرا خبرنگاران زن هدف قرار می‌گیرند؟
- پوشش موضوعاتی مانند حقوق زنان، حجاب اجباری و اعتراضات مردمی
- تلاش حکومت برای ارسال پیام تهدیدآمیز به جامعه زنان
- جلوگیری از انتشار روایت مستقل و حقیقت‌محور از رویدادهای کشور
جغرافیای سرکوب
اکثر بازداشت‌ها در تهران ثبت شده، اما گزارش‌ها نشان می‌دهد که استان‌هایی مانند خوزستان، هرمزگان و سیستان و بلوچستان نیز شاهد چنین برخوردهایی بوده‌اند. این موضوع بیانگر گستردگی سیاست سرکوب در سراسر کشور است.
تبعات بازداشت
بازداشت به معنای پایان کار نیست؛ بسیاری از خبرنگاران زن پس از آزادی نیز با:
- ممنوعیت کاری،
- ممنوعیت خروج از کشور،
- تهدید خانواده،
- و کنترل امنیتی دائمی
مواجه می‌شوند. این وضعیت نوعی «زندان بدون دیوار» است که مانع فعالیت حرفه‌ای آزاد می‌شود.
چه باید کرد؟
- افزایش پوشش رسانه‌ای و بین‌المللی درباره نرخ بازداشت خبرنگاران زن در ایران
- حمایت از شبکه‌ها و سازمان‌های مدافع آزادی رسانه
- مطالبه آزادی فوری خبرنگاران زن بازداشت‌شده
- فشار حقوقی و بین‌المللی برای اصلاح قوانین سرکوبگر رسانه
در نهایت، نرخ بازداشت خبرنگاران زن در ایران دیگر یک عدد ساده نیست؛ بلکه آینه‌ای از سیاست سرکوب حکومتی علیه زنان و رسانه مستقل است. روشن‌کردن این واقعیت و پیگیری مداوم آن، وظیفه‌ای حیاتی برای دفاع از آزادی رسانه و حقوق بشر در ایران است.
