فهرست مطالب
در یکی از کافه‌های شلوغ تهران، جوانی بیست‌ساله به دوستش گفت:
«دیگه دنبال فرصت نیستم… دنبال راه فرارم. حتی اگه مجبور شم با شنا خودمو برسونم به استرالیا.»
این جمله، که در ظاهر طنزآمیز به‌نظر می‌رسد، امروز به واقعیت مشترک هزاران جوان ایرانی تبدیل شده است؛ نسلی که تنها راه پیش‌رویش را در مهاجرت از ایران می‌بیند.
نسلی بدون آینده
طبق یک مطالعه رسمی، بیش از ۷۰٪ از جوانان ۱۸ تا ۳۵ ساله ایرانی معتقدند آینده‌ای برای خود در کشور نمی‌بینند.
در شرایطی که بیکاری، سرکوب و ناامیدی همه‌گیر شده، مهاجرت از ایران به تصمیمی عقلانی و گاه ضروری بدل شده است.
یک فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد مهندسی می‌گوید:
«همه راه‌ها رو رفتم؛ نه کار، نه آزادی، نه امید. فقط مهاجرتم مونده.»
رنج دوچندان زنان
لیلا، ۲۴ ساله، طراح گرافیک، می‌گوید:
«حجاب اجباری فقط یه تکه پارچه نیست… حس می‌کنم مهمان ناخوانده‌ام توی کشور خودم.»
برای او، مهاجرت از ایران تنها یک انتخاب اقتصادی نبود؛ بلکه جست‌وجوی زندگی‌ای بود که ارزش زیستن داشته باشد.
زنان ایرانی امروز، در میان قوانین اجباری و فضای بسته، بیش از همه در فکر رفتن‌اند.
نه ازدواج، نه استقلال
افزایش بی‌سابقه هزینه‌ها و سقوط ارزش ریال، رؤیای ازدواج یا استقلال را به افسانه‌ای دور تبدیل کرده است.
طبق آمار رسمی، بیش از ۶۰٪ جوانان زیر ۳۰ سال هیچ درآمد ثابتی ندارند.
در چنین وضعیتی، مهاجرت از ایران برای بسیاری تنها راه رهایی از تنگناهای اقتصادی و اجتماعی است.
فرار جمعی
در سال ۲۰۲۳، بیش از ۱۰۰ هزار ایرانی به‌صورت رسمی کشور را ترک کردند و برآوردها حاکی از آن است که آمار واقعی بسیار بیشتر است.
رایج‌ترین مسیرهای مهاجرت از ایران شامل:
- عبور قاچاقی از مرزهای کردستان
- ویزاهای کاری ساختگی در ارمنستان
- پذیرش تحصیلی به‌عنوان پوشش برای پناهندگی در اروپا
هر مهاجر، روایت شکست یک ساختار است؛ نه شکست یک فرد.
سکوت حکومت، انفجار جامعه
نکته دردناک ماجرا آن است که حکومت حتی سؤال نمی‌پرسد که چرا جوان‌هایش می‌خواهند بروند؟
تا زمانی که بحران مهاجرت از ایران نادیده گرفته شود، کشور در حال از دست دادن استعدادها، امیدها و آینده‌اش خواهد بود.
وقتی وطن جایی برای رؤیاها نیست، چطور از جوان می‌خواهند بماند فقط به‌خاطر تعهد؟
«حتی با شنا مهاجرت می‌کنم» دیگر شوخی نیست.
این جمله، فریادی است از دل نسلی گرفتار بیکاری، سرکوب و خستگی.
تا زمانی که هیچ اصلاحی صورت نگیرد، مهاجرت از ایران تنها گزینه‌ای است که برای هزاران نفر باقی مانده.
