فهرست مطالب
در حالی‌که ایران با بحران‌های پی‌در‌پی برق و قطعی‌های گسترده دست‌وپنجه نرم می‌کند، جنگی پنهان در جریان است؛ جنگی که در اعماق کارخانه‌های متروکه، روستاهای بی‌صدا و حتی ساختمان‌های دولتی در حال رخ دادن است: مزارع استخراج رمزارز در ایران. در حالی‌که از شهروندان خواسته می‌شود در مصرف برق صرفه‌جویی کنند، هزاران دستگاه ماینر شبانه‌روزی انرژی کشور را می‌بلعند؛ برخی با مجوز رسمی، و بسیاری دیگر به‌صورت غیرقانونی.
۱. مزارع قانونی و زیرزمینی
طبق گزارش‌های رسمی در سال ۲۰۲۵، تنها حدود ۵۰ مزرعه قانونی استخراج رمزارز در ایران فعالیت می‌کنند که در مجموع حدود ۳۰۰ مگاوات برق مصرف می‌کنند. اما این تنها نوک کوه یخ است.
آمار واقعی بسیار گسترده‌تر است؛ طبق گزارش منابع رسمی، طی سه سال گذشته بیش از ۸۲۰۰ مزرعه غیرقانونی شناسایی و تعطیل شده‌اند که بیش از ۲۴۶ هزار دستگاه استخراج رمزارز در آن‌ها کشف شده است. به‌عبارتی، بیشتر مزارع استخراج رمزارز در ایران غیرمجاز هستند.
۲. مصرف نجومی برق در سرزمینی تشنه انرژی
تخمین‌ها نشان می‌دهد که مزارع غیرقانونی استخراج رمزارز در ایران بین ۶۸۰ تا ۲۰۰۰ مگاوات برق مصرف می‌کنند. برخی برآوردها حتی از ۳۰۰۰ مگاوات در اوج مصرف سخن می‌گویند؛ عددی معادل با مصرف چند استان بزرگ به‌صورت هم‌زمان.
طبق اعلام شرکت توانیر، این فعالیت‌های غیرمجاز باعث سرقت ۱.۸ میلیارد کیلووات‌ساعت برق طی سه سال گذشته شده‌اند، که نقش مهمی در قطعی‌های گسترده برق در سراسر کشور داشته‌اند.
۳. سودهای نجومی، هزینه‌های اجتماعی
با وجود ممنوعیت فعالیت‌های غیرقانونی، مزارع استخراج رمزارز در ایران همچنان به کار خود ادامه می‌دهند. دلیلش چیست؟
- سود مالی کلان: با توجه به نرخ پایین برق در ایران، سود خالص استخراج بسیار بالاست.
- فساد اداری: برخی گزارش‌ها از مشارکت مسئولان محلی در محافظت از این مزارع در برابر پیگرد قانونی خبر می‌دهند.
- قیمت برق یارانه‌ای: ایران یکی از ارزان‌ترین برق‌های جهان را دارد، که انگیزه‌ای قوی برای ماینرها فراهم می‌کند.
در حالی‌که دولت وعده کنترل داده، هنوز طرح جامعی برای ساماندهی مزارع استخراج رمزارز در ایران ارائه نشده است.
۴. اثرات زیست‌محیطی و اقتصادی
فعالیت این مزارع تأثیراتی فراتر از برق دارند:
- افزایش آلایندگی‌ها: ماینرها مصرف انرژی بالایی دارند که منجر به افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای می‌شود.
- توقف تولید صنعتی: قطعی‌های مکرر برق تولید در کارخانه‌های کوچک را فلج کرده است.
- اختلال در خدمات حیاتی: بیمارستان‌ها، مدارس و حتی آب‌رسانی، تحت فشار مصرف بی‌رویه مزارع استخراج رمزارز در ایران آسیب دیده‌اند.
اقتصاد در گرو برق دزدی‌شده
در کشوری که میلیون‌ها نفر در تأمین ابتدایی‌ترین نیازها درمانده‌اند، هزاران دستگاه استخراج شبانه‌روزی برق می‌بلعند و سودهای چند صد میلیونی به جیب می‌زنند. چشم‌پوشی از فعالیت‌های پنهان مزارع استخراج رمزارز در ایران نه‌تنها نشانه ناکارآمدی مدیریتی است، بلکه نمایانگر نظامی است که منافع اقتصادی را بر رفاه مردم ترجیح می‌دهد — حتی اگر مردم در تاریکی بمانند.
