فهرست مطالب
دیگر قیمت پارچه و پوشاک در ایران فقط یک موضوع اقتصادی ساده نیست، بلکه آینه‌ای است که تحولات عمیق جامعه ایران را بازتاب می‌دهد. در حالی که پوشاک در زمان شاه نماد رفاه و پیشرفت بود، امروز به کالایی تبدیل شده که زیر فشار تورم و نوسان بازار قرار دارد و کاهش قدرت خرید مردم را آشکار می‌سازد.
مقایسه تاریخی: از شکوفایی تا رکو
- دوران شاه (قبل از ۱۹۷۹): بر اساس داده‌های آرشیو اقتصادی ایران، یک شهروند عادی حدود ۸ درصد از درآمد خود را برای پوشاک خرج می‌کرد. بازارهای داخلی سرشار از پارچه‌های پنبه‌ای و ابریشمی تولید کارخانه‌های یزد و کاشان بود. قیمت پارچه‌ها ثابت بود و هر متر پارچه پنبه‌ای بیشتر از ۵۰ تومان نمی‌شد.
- اوایل جمهوری اسلامی (دهه‌های ۶۰ و ۷۰): تحریم‌های اولیه و محدودیت‌های واردات موجب افزایش نسبی قیمت‌ها شد، اما همچنان قیمت پارچه و پوشاک در ایران برای مردم قابل دسترس بود. خانواده‌ها به طور متوسط ۱۲ درصد از درآمد ماهانه خود را صرف پوشاک می‌کردند.
- امروز (۲۰۲۵): شهروندان ناچارند بین ۲۵ تا ۳۰ درصد از درآمد ماهانه خود را صرف خرید پوشاک کنند، چرا که قیمت‌ها طی دهه گذشته بیش از ۷۰۰ درصد افزایش یافته است.
آمارهایی که عمق بحران را نشان می‌دهد
- متوسط قیمت هر متر پارچه پنبه‌ای داخلی: ۲۵۰ تا ۳۵۰ هزار تومان.
- قیمت هر متر پارچه ترک تجاری: ۴۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان.
- قیمت هر متر پارچه چینی: ۱۸۰ تا ۲۵۰ هزار تومان.
- پیراهن مردانه داخلی: ۱/۵ تا ۲ میلیون تومان.
- پیراهن تجاری (وارداتی): ۳ تا ۴ میلیون تومان.
- عبایا یا پیراهن زنانه: ۵ تا ۷ میلیون تومان.
- ست لباس کودک ساده: ۲ تا ۳ میلیون تومان.
با مقایسه این ارقام با حداقل دستمزد ۷ میلیون تومانی در سال ۲۰۲۵، خرید یک دست لباس مجلسی می‌تواند بیش از نصف درآمد ماهانه یک کارگر را ببلعد.
شکاف طبقاتی در مصرف پوشاک
- طبقه ثروتمند: همچنان توان خرید برندهای جهانی را دارد که قیمت برخی از آن‌ها در تهران به بیش از ۲۰ میلیون تومان برای یک قطعه می‌رسد.
- طبقه متوسط: ناچار به خرید پوشاک داخلی با کیفیت پایین‌تر یا انتظار برای حراج‌های فصلی است.
- طبقه فقیر: بیش از پیش به بازار پوشاک دست دوم (تاناكورا) روی آورده که فروش آن در سال گذشته ۳۵ درصد رشد داشته است.
صنعت داخلی در برابر بازار تجاری
با وجود بیش از ۹۰۰ کارخانه نساجی ثبت شده در ایران، بیشتر آن‌ها با کمتر از ۵۰ درصد ظرفیت فعالیت می‌کنند. دلایل اصلی:
- افزایش ۲۵ درصدی هزینه تولید در یک سال اخیر.
- ورود گسترده پارچه‌های قاچاق که بیش از ۶۰ درصد بازار تجاری را در اختیار دارد.
- بی‌میلی مصرف‌کنندگان به تولید داخلی به دلیل اختلاف کیفیت و قیمت.
این شرایط باعث شده که قیمت پارچه و پوشاک در ایران نه تنها نامتعادل باشد، بلکه تولیدکننده داخلی را در آستانه ورشکستگی قرار دهد.
روایت از جامعه
- امینه، معلم (۴۵ ساله): «در دهه ۷۰ می‌توانستم با حقوق یک روز برای خود و بچه‌هایم لباس عید بخرم، امروز باید حقوق یک ماه کامل را کنار بگذارم.»
- حسین، صاحب کارخانه نساجی: «در دهه ۵۰ پارچه به کشورهای خلیج فارس صادر می‌کردیم، امروز حتی توان فروش داخل ایران را هم نداریم.»
بررسی مسیر تاریخی قیمت پارچه و پوشاک در ایران نشان می‌دهد که کشور از دوران شکوفایی در زمان شاه به دوره‌ای از بحران اقتصادی رسیده است. در حالی که دولت شعار «حمایت از تولید داخلی» را تکرار می‌کند، واقعیت این است که مردم بین گرانی بازار و درآمد محدود خود گرفتار شده‌اند.
پوشاک، که روزی نماد فرهنگ و زیبایی ایرانی بود، امروز به آینه بحران اقتصادی و اجتماعی تبدیل شده که بیش از چهار دهه گریبانگیر جامعه ایران است.
