فهرست مطالب
در گذشته، پختن «قورمه‌سبزی» نشانه‌ی یک دورهمی خانوادگی بود. رایحه‌ی سبزی سرخ‌شده در خانه‌ها می‌پیچید و گوشت گوسفندی روی حرارت آرام جا می‌افتاد. اما امروز، قورمه‌سبزی در ایران به کالایی لوکس برای میلیون‌ها خانواده تبدیل شده است؛ خورشتی که دیگر نه نماد دورهمی، بلکه نماد تبعیض و فشار اقتصادی است.
آمارهایی که بوی فقر می‌دهند
بر اساس گزارش مرکز آمار ایران در تیرماه ۱۴۰۴:
- قیمت گوشت قرمز نسبت به سال قبل، ۱۴۵٪ افزایش یافته
- هر کیلو سبزی خورشتی در بازار تهران: ۸۵ هزار تومان
- قیمت لیمو عمانی: تا ۲۲۰ هزار تومان برای هر کیلو
- متوسط هزینه تهیه یک دیگ قورمه‌سبزی در ایران برای ۵ نفر: ۶۸۰ هزار تومان
این یعنی یک وعده غذای سنتی معادل نیمی از حداقل دستمزد ماهانه کارگران در کشور.
خورشت یا شاخص نابرابری؟
«قورمه‌سبزی در ایران» دیگر فقط یک غذا نیست؛ بلکه شاخصی‌ست برای سنجش وضعیت اقتصادی و شکاف طبقاتی.
برای برخی، همچنان غذای آخر هفته است، اما برای میلیون‌ها نفر، تبدیل شده به خاطره‌ای دور. برخی حتی آن را با سیب‌زمینی و عدس جایگزین کرده‌اند.
یکی از کاربران نوشت:
«مادرم قورمه‌سبزی را با گوشت بره درست می‌کرد؛ حالا با کنسرو لوبیا و پیاز سرخ‌شده جایگزین شده.»
از سفره مردم تا ویلاهای لوکس
در حالی که خانواده‌های طبقه کارگر و متوسط، توان خرید مواد اولیه را ندارند، بازار فروش گوشت بره، سبزیجات بسته‌بندی شده، و لیمو عمانی ارگانیک در شمال شهر تهران همچنان پررونق است.
قورمه‌سبزی در ایران دیگر به خورشتی دوگانه تبدیل شده:
در بالا شهر، خوراکی لوکس؛ در پایین شهر، رؤیای دست‌نیافتنی.
سیاست، تحریم یا فساد؟
برخی اقتصاددانان می‌گویند گرانی «قورمه‌سبزی در ایران» تنها ناشی از تحریم‌ها نیست؛ بلکه حاصل سیاست‌های ارزی اشتباه، فساد در زنجیره تأمین و بی‌کفایتی در مدیریت تولید داخلی‌ست.
در سال ۱۴۰۳، فقط ۴٪ از بودجه وزارت جهاد کشاورزی صرف حمایت از تولیدکنندگان سبزی و گوشت شد، در حالی که بیش از ۶۰٪ از واردات خوراک دام در اختیار شرکت‌های شبه‌دولتی بوده است.
سفره‌هایی که کوچک‌تر می‌شوند
اگر قورمه‌سبزی در ایران، نماد فرهنگ غذایی و هویت ملی، از سفره‌ها حذف شود، چه چیزی برای مردم باقی می‌ماند؟
وقتی خورشت سنتی هم تبدیل به ابزار فشاری طبقاتی می‌شود، نشانه‌ای از زوال عدالت اجتماعی‌ست.
