فهرست مطالب
در نگاه اول، قرعه‌کشی ایران‌خودرو آبان ۱۴۰۴ شاید تنها یک برنامه فروش باشد، اما در واقع، تصویری دقیق از بی‌عدالتی ساختاری در اقتصاد ایران است؛ جایی که مردم برای خرید یک خودروی معمولی باید شانس بیاورند، نه پول یا توان خرید واقعی.
هجوم میلیونی برای «شانس»
طبق داده‌های رسمی منتشرشده از سوی وزارت صمت، در مرحله اخیر قرعه‌کشی ایران‌خودرو آبان ۱۴۰۴ بیش از ۵ میلیون نفر برای کمتر از ۷۵ هزار خودرو ثبت‌نام کرده‌اند. این یعنی شانس برنده‌شدن هر متقاضی کمتر از ۱/۵ درصد است!
در کشوری که خودرو نه کالای لوکس بلکه نیاز روزمره است، چنین نسبت عجیبی نشانه‌ای از بحران توزیع و انحصار است، نه فقط “محبوبیت خودروهای داخلی”.
داستانی از صف انتظار
مریم، کارمند ۳۴ ساله تهرانی، می‌گوید:
«برای رفت‌و‌آمد به محل کار، مجبورم هر روز سه ساعت در مترو بمانم. دو سال است در قرعه‌کشی ایران‌خودرو شرکت می‌کنم، ولی هنوز برنده نشده‌ام. انگار باید شانسِ سیاسی داشته باشی، نه عدد قرعه.»
این روایت‌ها بی‌پایان‌اند؛ مردم ساده‌ای که امیدشان به بلیت قرعه گره خورده، در حالی که بازار آزاد خودرو هر روز از آن‌ها دورتر میشود.
قرعه یا قمار اقتصادی؟
در واقع، قرعه‌کشی ایران‌خودرو آبان ۱۴۰۴ بیشتر به قمار شباهت دارد تا سیاست اقتصادی. دولت با کمبود عرضه و کنترل قیمت کارخانه، عملاً بازاری دوگانه ساخته است: یک قیمت دولتی، یک قیمت آزاد.
در نتیجه، هر بلیت برنده در قرعه، معادل سودی بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان است. آیا این عدالت است یا توزیع رانت به شیوه‌ای قانونی؟
صنعت خودروسازی؛ نماد انحصار و ناکارآمدی
در کشوری با این حجم از منابع انسانی و صنعتی، چرا مردم هنوز منتظر قرعه‌اند؟ پاسخ روشن است: نبود رقابت واقعی و وابستگی شرکت‌های خودروساز به دولت.
ایران‌خودرو و سایپا نه بنگاه اقتصادی بلکه بازوهای مالی قدرت‌اند؛ کارخانه‌هایی که با شعار “ملی بودن” عمل می‌کنند اما عملاً جیب مردم را خالی می‌گذارند.
بحران اعتماد عمومی
وقتی مردم می‌بینند قرعه‌کشی‌ها بدون شفافیت و با احتمال دخالت رانت‌داران برگزار میشود، اعتماد به ساختار اقتصادی فرومی‌ریزد.
در فضای مجازی، کاربران از هشتگ #قرعه‌کشی_ایران‌خودرو_آبان_۱۴۰۴ برای اعتراض استفاده کرده‌اند. برخی می‌نویسند:«در ایران فقط برای ماشین، نان و آزادی باید قرعه ببری.»
عددهایی که فریاد می‌زنند
- تعداد شرکت‌کنندگان: بیش از ۵ میلیون نفر
- ظرفیت اعلام‌شده: حدود ۷۵ هزار خودرو
- اختلاف قیمت بازار و کارخانه: بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان
- میانگین زمان انتظار برای تحویل: ۶ تا ۹ ماه
هرکدام از این عددها فریادی است علیه سیاست‌های رانتی و اقتصاد بسته‌ای که مردم را به صف قرعه و امید واهی کشانده است.
امید به قرعه یا اصلاح ساختار؟
تا زمانی که رقابت واقعی، شفافیت در تولید و واردات خودرو و حذف انحصار وجود نداشته باشد، قرعه‌کشی‌ها ادامه خواهد داشت و نام آن‌ها هر ماه عوض میشود:
از “آبان ۱۴۰۴” تا “آذر ۱۴۰۵”، اما داستان همان است — صف، رانت و سراب عدالت.
قرعه‌کشی ایران‌خودرو آبان ۱۴۰۴ نه‌تنها نماد ناکارآمدی اقتصادی بلکه آیینه‌ای از بی‌اعتمادی عمومی به نظامی است که عدالت را به شانس واگذار کرده است.
