فساد در وزارت راه و شهرسازی ایران؛ ماجرای کیف وزیر

20

در ماجرایی که بار دیگر عمق فساد در وزارت راه و شهرسازی ایران را آشکار کرد، مدیرکل فرودگاه اردبیل پس از بازرسی معمول از کیف وزیر راه و شهرسازی از کار برکنار شد. تصمیمی که نه تنها افکار عمومی را شوکه کرد، بلکه یادآور ساختار ناعادلانه‌ای است که در آن قانون برای مردم عادی اجرا می‌شود، نه برای صاحبان قدرت.

بازرسی ساده، برکناری سنگین

ماجرا از آن‌جا آغاز شد که مأموران امنیتی فرودگاه طبق روال عادی خواستار بازرسی کیف وزیر شدند؛ اما پاسخ وزارتخانه به‌جای احترام به قانون، عزل فوری مدیر فرودگاه بود. این اقدام، بار دیگر نگاه‌ها را متوجه فساد در وزارت راه و شهرسازی ایران کرد؛ فسادی که در آن روابط جای شایستگی را گرفته و وفاداری سیاسی مهم‌تر از صداقت اداری شده است.

آمارهایی که تکان می‌دهد

بر اساس گزارش دیوان محاسبات کشور در سال ۲۰۲۴، طی سه سال گذشته بیش از ۳۴۰۰ مورد اختلاس و تخلف مالی در بخش‌های وابسته به وزارت راه ثبت شده است.
همچنین حدود ۲۲ درصد از پروژه‌های بزرگراهی با وجود تخصیص کامل بودجه، اجرا نشده‌اند و زیان‌های ناشی از قراردادهای فاسد به بیش از ۵.۶ تریلیون تومان، معادل ۱۳۰ میلیون دلار رسیده است.

کارشناسان اقتصادی برآورد می‌کنند که دست‌کم ۴۰ درصد از بودجهٔ پروژه‌های عمرانی سال ۱۴۰۲ به شرکت‌های متعلق به نزدیکان مقامات ارشد اختصاص یافته است؛ نشانه‌ای روشن از گسترش ساختاری فساد در وزارت راه و شهرسازی ایران.

پروژه‌های شکست‌خورده و جاده‌های ناایمن

طبق داده‌های سازمان برنامه و بودجه، بیش از ۶۰ درصد جاده‌های اصلی کشور نیاز فوری به بازسازی دارند. با این حال، مدیران وزارت راه هر سال از «پروژه‌های ملی جدید» سخن می‌گویند، بی‌آنکه نتیجه‌ای ملموس حاصل شود.
جالب آن‌که بودجه وزارتخانه در سال ۲۰۲۵ حدود ۲۸ درصد افزایش یافته، اما طول مسیرهای ساخته‌شده فقط ۴ درصد رشد کرده است — شکافی که به‌روشنی ماهیت فساد در وزارت راه و شهرسازی ایران را نشان می‌دهد.

وزارتخانه‌ای برای منافع، نه مردم

وزارت راه و شهرسازی دیگر نهاد خدماتی نیست؛ بلکه به شبکه‌ای از منافع درون حاکمیت تبدیل شده است. از قراردادهای آسفالت و راه‌آهن تا پروژه‌های مسکن، همه چیز زیر نفوذ واسطه‌ها و نزدیکان قدرت است.
به‌عنوان نمونه، پروژه جاده قزوین–رشت بیش از ۱۵ سال است که با وجود تأمین کامل بودجه، هنوز به پایان نرسیده است. این فقط یک مثال از سیاست مزمن فساد در وزارت راه و شهرسازی ایران است.

مردم تاوان می‌دهند

سوءمدیریت و فساد باعث می‌شود که سالانه بیش از ۱۷ هزار تصادف جاده‌ای در کشور رخ دهد، بخش بزرگی از آن‌ها به‌دلیل فرسودگی جاده‌هاست. در حالی که جان مردم در خطر است، مدیران ناکارآمد همچنان بر کرسی‌های خود تکیه زده‌اند.
مردمی که هر روز از جاده‌های ناایمن عبور می‌کنند، قربانیان واقعی فساد در وزارت راه و شهرسازی ایران هستند.