فهرست مطالب
در تازه‌ترین اظهاراتش، عباس عراقچی – چهره شناخته‌شده دیپلماسی جمهوری اسلامی – تصویری خوش‌بینانه از آینده روابط ایران و عربستان ترسیم کرده و تأکید می‌کند که “تهران کاملاً جدی است”. اما وقتی چنین حرف‌هایی از زبان یکی از افراد نزدیک به ساختار قدرت در ایران شنیده می‌شود، باید پرسید: پشت این واژه‌های نرم، چه واقعیتی پنهان شده است؟
روابط ایران و عربستان: واژگان نرم، رفتارهای سخت
عراقچی در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر گفت: «ایران در مسئله روابط ایران و عربستان شوخی ندارد». او بر اهمیت ثبات منطقه‌ای از طریق نزدیکی به عربستان تأکید کرد. اما این سخنان با رفتارهای منطقه‌ای ایران – از حمایت از نیروهای نیابتی در یمن گرفته تا دخالت در لبنان و سوریه – همخوانی ندارد.
چرا حالا دوباره از روابط تهران و عربستان صحبت می‌شود؟
این اظهارات در زمانی حساس بیان شده‌اند: جمهوری ايراني با بحران‌های داخلی بی‌سابقه روبه‌روست، تحریم‌ها کمر اقتصاد را شکسته و اعتراضات مردمی همچنان ادامه دارند. در چنین شرایطی، برجسته‌سازی موضوع روابط تهران و عربستان می‌تواند تلاشی برای ترمیم چهره‌ی مخدوش جمهوری ايراني در سطح منطقه باشد.
عربستان سعودی: درِ باز اما با احتیاط
ریاض هیچ‌گاه در را بر تعامل با ایران نبسته، اما تجربه‌های تلخ گذشته باعث شده که با بیشترین میزان احتیاط به موضوع روابط ایران و عربستان نگاه کند. توافق احیای روابط در پکن، گرچه مهم بود، اما باعث نشده اعتماد کامل ایجاد شود.
عراقچی: سخنگوی تاکتیک یا بازیگر واقعی؟
عباس عراقچی بیشتر به‌عنوان چهره‌ای رسانه‌ای در سیاست خارجی شناخته می‌شود؛ کسی که هنر سخنوری‌اش بیشتر از قدرت تصمیم‌گیری‌اش است. از این‌رو، بسیاری از ناظران منطقه‌ای اظهارات او در مورد روابط تهران و عربستان را بیشتر تبلیغاتی می‌دانند تا واقع‌گرایانه.
تاکتیک جدید نظام برای بقا
اظهارات عراقچی بخشی از تلاش نظام برای خروج از انزواست. جمهوری ايراني در وضعیت شکننده‌ای قرار دارد و تلاش می‌کند از طریق بهبود نمایشی روابط تهران و عربستان، تنفسی استراتژیک برای خود فراهم کند. اما آیا منطقه فریب این تاکتیک را خواهد خورد؟
روابط تهران و عربستان؛ راهی دشوار در پیش
با وجود گفتمان‌های دیپلماتیک، شواهد میدانی حاکی از آن‌اند که روابط ایران و عربستان هنوز راه درازی تا اعتماد واقعی دارد. تا زمانی که سیاست‌های منطقه‌ای جمهوری ايراني تغییر نکند، سخنان آرام عراقچی تغییری در ماهیت تنش‌آلود روابط ایجاد نخواهد کرد.
