فهرست مطالب
در سال‌های اخیر و هم‌زمان با اوج‌گیری جنبش هایی مانند «زن، زندگی، آزادی»، جمهوری ايران روش های سرکوب خود را متحول کرده است. بر اساس گزارش های رسمی و نهادهای بین‌المللی، سرکوب اعتراضات در ایران با فناوری به ابزاری قدرتمند برای کنترل، ردیابی و مجازات معترضان تبدیل شده است. در این گزارش، نگاهی داریم به شیوه‌ها، اهداف و پیامدهای این رویکرد امنیتی.
ابزارهای دیجیتال در خدمت سرکوب
بر اساس گزارش کمیته حقیقت یاب سازمان ملل، حکومت ایران از ابزارهای زیر برای سرکوب استفاده می‌کند:
- اپلیکیشن‌هایی مانند «ناظر» که برای شناسایی تخلفات حجاب و روابط زن و مرد در خودروها و وسایل حمل‌ونقل عمومی استفاده می‌شود.
- کنترل گسترده بر شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها.
- ثبت تصاویر خودروهای زنان بی‌حجاب برای احضار و جریمه.
این ابزارها ماهیت اعتراضات را از فضای عمومی به فضای شخصی و دیجیتال کشانده‌اند و شهروندان را به‌طور دائمی در معرض نظارت قرار می‌دهند.
از بازداشت تا اعدام؛ پیامدهای سنگین سرکوب دیجیتال
گزارش‌ها نشان می‌دهد که:
- بسیاری از فعالان، هنرمندان و کاربران شبکه‌های اجتماعی هدف آزار، تهدید و بازداشت قرار گرفته‌اند.
- سازمان ملل اعلام کرده که سرکوب سیستماتیک زنان و معترضان می‌تواند مصداق «جنایت علیه بشریت» باشد.
- صدور احکام سنگین، از جمله اعدام، بر اساس داده‌های دیجیتالی مستند شده است.
آغاز مسیر از مهسا امینی
پس از قتل مهسا امینی در ۱۴۰۱، دامنه اعتراضات سراسری گسترش یافت و حکومت برای مقابله، به شیوه‌های نوین سرکوب متوسل شد. سرکوب اعتراضات در ایران با فناوری از همان زمان به یک استراتژی امنیتی رسمی تبدیل شد.
تاثیر فناوری بر جنبش های اجتماعی
- محدودسازی میدان اعتراضات: با گسترش رصد دیجیتال، مردم احساس امنیت در تجمعات را از دست داده‌اند.
- تغییر شکل سازماندهی: فعالان به سوی پیام‌رسان‌های رمزگذاری‌شده مهاجرت کرده‌اند، اما این ابزارها دامنه محدودی دارند.
- استفاده حکومت ایران از فناوری برای سرکوب اعتراضات، با واکنش‌های بین‌المللی روبه‌رو شده و از سوی نهادهای حقوق بشری محکوم شده است.
پیشنهادها
واقعیت این است که سرکوب اعتراضات در ایران با فناوری اکنون به تهدیدی مستقیم برای آزادی‌های فردی و جمعی تبدیل شده است. برای مقابله با این رویکرد، باید:
- ابزارهای امن سازی ارتباطات دیجیتال برای شهروندان فراهم شود.
- نظارت نهادهای بین‌المللی بر عملکرد حکومت ایران افزایش یابد.
- رسانه‌های مستقل و فعالان مدنی نقش مستندسازی و افشاگری خود را تقویت کنند.
تنها با آگاهی، مستندسازی و همبستگی می‌توان در برابر این موج جدید سرکوب ایستادگی کرد.
