فهرست مطالب
در مراسم روز خبرنگار، محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، در سخنرانی خود نسبت به «جنگ شناختی» و «افرادی که وحدت مردم را تضعیف می‌کنند» هشدار داد.
اگرچه سخنرانی قالیباف درباره وحدت مردم در ظاهر دعوتی به انسجام ملی است، اما تحقیقات استقصایی نشان می‌دهد که این اظهارات بخشی از روندی مستمر برای تشدید کنترل رسانه‌ها و محدود کردن آزادی بیان است.
آمارهایی که واقعیت را روشن می‌کنند
- رتبه ایران در شاخص جهانی آزادی مطبوعات ۲۰۲۴: رتبه ۱۷۶ از ۱۸۰ (گزارشگران بدون مرز).
- ۷۲ روزنامه‌نگار در سال گذشته بازداشت یا با پرونده قضایی روبه‌رو شده‌اند.
- ۵۷٪ از شهروندان ایرانی بر این باورند که رسانه‌های داخلی واقعیت را به طور کامل بازتاب نمی‌دهند (گالوپ – ۲۰۲۳).
- افزایش ۳۵٪ سانسور اینترنت در جریان اعتراضات (NetBlocks).
این داده‌ها نشان می‌دهند که سخنرانی قالیباف درباره وحدت مردم در بستری از محدودیت‌های رسانه‌ای مطرح شده که در آن انتقاد به‌عنوان تهدید امنیت ملی معرفی می‌شود.
تحلیل سیاسی سخنرانی قالیباف درباره وحدت مردم
۱. ابهام به‌عنوان ابزار
عدم شفافیت درباره اینکه «افراد» مورد اشاره چه کسانی هستند، فضای لازم را برای برچسب زدن به هر مخالف یا رسانه مستقل فراهم می‌کند.
۲. تبدیل انتقاد به تهدید امنیتی
با استفاده از اصطلاح «جنگ شناختی»، سانسور و محدودیت رسانه‌ها به‌عنوان اقدامی ضروری برای حفظ امنیت کشور توجیه می‌شود.
۳. الگوی تکراری
اظهارات مشابهی پیش از این و به‌ویژه پس از اعتراضات ۲۰۱۹ و ۲۰۲۲ مطرح شده‌اند، زمانی که محدودیت‌ها بر رسانه‌ها به‌طور بی‌سابقه‌ای افزایش یافت.
از وحدت ملی تا وحدت زیر نظارت
در حالی که وحدت ملی باید تقویت‌کننده تنوع و گفت‌وگو باشد، به نظر می‌رسد سخنرانی قالیباف درباره وحدت مردم به ابزاری برای تحمیل سکوت و سرکوب صداهای مستقل تبدیل شده است.
این تحقیق نشان می‌دهد که سخنرانی قالیباف درباره وحدت مردم نه صرفاً دعوتی به همبستگی، بلکه ابزاری سیاسی برای تشدید کنترل بر رسانه‌ها و مخالفان است. در شرایطی که آزادی‌ها رو به افول است، «وحدت» از یک ارزش مثبت به ابزاری برای سلطه تبدیل می‌شود.
