فهرست مطالب
سخنان قالیباف | در تاریخ ۶ خرداد ۱۴۰۴، محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، در نطق پیش از دستور صحن علنی مجلس، اظهاراتی جنجالی مطرح کرد که بهنوعی بهرهبرداری تازهای از نمادهای تاریخی به شمار میآید. وی در این سخنان گفت: «پیام رهبر انقلاب، عزت و استقلال را برای ایران به ارمغان آورد». این سخنان در قالب یک گفتمان اقتدارگرای تکراری بیان شد، بیآنکه به هیچکدام از بحرانهای معیشتی یا سیاسی موجود در کشور اشارهای داشته باشد، و صرفاً به تمجید از نمادهای نظام بسنده کرد.
نادیدهگرفتن عامدانه واقعیت اجتماعی
قالیباف در اظهارات رسمی خود، تمرکز را بر چیزی گذاشت که آن را «هویت دینی و انقلابی ایرانیان» نامید، و عمداً از وخامت اوضاع اقتصادی، افزایش نرخ فقر، سقوط ارزش پول ملی و همچنین تشدید سرکوب امنیتی و محدودیتهای اعمالشده بر زنان تحت عنوان «قانون حجاب» چشمپوشی کرد. او حتی اشارهای هم به فروپاشی روزافزون اعتماد عمومی به نهادهای حکومتی نداشت.
حال آنکه این واقعیت اجتماعی است که دوام یا فروپاشی یک نظام را رقم میزند. در بدترین حالت نیز، مجلس باید نماینده صدای مردم باشد، نه منبری برای پرستش و ستایش نمادهای قدرت.
تکرار گفتمانی تهی از محتوا
اظهارات قالیباف بارها در طول دهههای گذشته تکرار شدهاند؛ سخنانی که عمدتاً با هدف تحکیم یک روایت رسمی صورت میگیرند—روایتی مبتنی بر تجلیل و انکار—در حالی که جامعه در خشم و اعتراض میجوشد. نظام، با زندهکردن نام خمینی، تلاش میکند مشروعیتی که دچار فرسایش شده را ترمیم کند، بیآنکه راهحل واقعی برای فروپاشی عمومی ارائه دهد.
استفاده از شعار برای پنهانسازی شکافها
بر اساس تحلیل کارشناسان، سخنان قالیباف نشانهای از بحران عمیق در گفتمان سیاسی جمهوری اسلامی است. گفتمانی که با تکیه بر شعار، از هرگونه پاسخگویی، نقد درونی یا حتی اشاره به مسائل حیاتی و تعیینکننده برای آینده ملت طفره میرود. متخصصان همچنین معتقدند این اظهارات در زمانی بیان میشوند که شکافهای درونی در ساختار حاکمیت به اوج رسیده و درگیری میان جناحهای اصولگرا و محافظهکاران نوظهور شدت گرفته است.
نگاهی انتقادی از سوی مخالفان
اظهارات قالیباف بار دیگر اثبات میکنند که نظام برای بقا تنها به گذشته چنگ زده است. بهجای شعارهای کلیشهای، باید درباره بحران آب یا برق سخن گفته شود. بهجای توزیع کیسههای شکر و اقلام خوراکی بین خودیها، باید از رنج مردم خراسان گفته شود.
در زمانی که ایرانیان با شرایط دشوار معیشتی دستوپنجه نرم میکنند، سران کشور همچنان به تکرار سخنان تکراری درباره «استقلال و عزت» بسنده میکنند.
پرسشهایی بیپاسخ
آیا مخالفان در ایران جزئی از مردم نیستند؟
آیا تنها کسانی که تابع ولی فقیهاند، مستحق دریافت تابعیت ایرانی هستند؟
کدام استقلال؟ وقتی اقتصادی داریم که در گرو تحریمهاست و جامعهای که زیر فشار نهادهای امنیتی ناله میکشد؟
آیا امام رضا نیز به ابزاری برای فرار از واقعیت کنونی بدل شده است؟
سخنان قالیباف
بیتردید سخنان قالیباف بیش از آنکه مدحی ایدئولوژیک از نمادها باشد، بیانگر بحران در درک رسمی از واقعیت است. این سخنان پرسشهای جدی درباره میزان احترام تصمیمگیرندگان به شعور فرزندان سرزمین «گیومرث» برمیانگیزد.