فهرست مطالب
در نگاه نخست، تغییر ساعات کاری بانکها شهریور ۱۴۰۴ تنها یک تصمیم اداری ساده به نظر می‌رسید؛ مشابه بسیاری از بخشنامه‌هایی که هر ساله با شروع تابستان صادر می‌شوند. اما تجربه نشان داده است که در ایران هیچ تصمیم اداری «ساده» نیست. از تغییر نرخ ارز گرفته تا تعطیلی ادارات در گرما، هر سیاست ظاهراً جزئی می‌تواند نشانه‌ای از ضعف‌های عمیق‌تر در ساختار اقتصادی و مدیریتی کشور باشد.
بررسی‌های میدانی، داده‌های رسمی و حتی شهادت‌های مردمی نشان می‌دهد که این تغییر نه‌تنها مشکلات روزمره مردم را حل نکرد، بلکه خود به منبع تازه‌ای از سردرگمی و نارضایتی اجتماعی تبدیل شد. محدودیت ساعات بانکی، اختلال در دریافت حقوق کارگران و کارمندان، و صف‌های طولانی در شعب، تنها بخشی از پیامدهایی بود که زندگی عادی شهروندان را تحت فشار قرار داد.
از این زاویه، ماجرا فراتر از تنظیم ساعت کار چند بانک است؛ تغییر ساعات کاری بانکها شهریور ۱۴۰۴ در واقع تصویری کوچک اما گویا از بحرانی بزرگ‌تر است: بحرانی که ریشه در بی‌ثباتی تصمیمات اقتصادی، نبود برنامه‌ریزی بلندمدت، و فاصله عمیق میان دولت و مردم دارد.
روایت رسمی دولت
طبق بخشنامه هیئت وزیران، از ۱۵ خرداد تا ۱۵ شهریور ۱۴۰۴ بانکها موظف شدند خدمات حضوری را بین ساعت ۶:۳۰ تا ۱۲:۳۰ ارائه دهند. دولت اعلام کرد که این تصمیم به کاهش مصرف برق کمک خواهد کرد.
اما بر اساس داده‌های منتشرشده توسط وزارت نیرو، میزان مصرف برق در مرداد ۱۴۰۴ به ۷۴ هزار مگاوات رسید؛ این رقم تنها ۱.۵ درصد کمتر از مرداد سال قبل بود. به عبارت دیگر، کاهش ساعات کاری بانکها تأثیر معناداری بر مصرف برق نگذاشت
تناقض در اطلاع‌رسانی
در تهران، ۴ بانک بزرگ (ملی، صادرات، ملت، سپه) در سایت‌های رسمی خود سه زمان متفاوت برای شروع کار اعلام کردند:
- بانک ملی: ساعت ۷:۰۰
- بانک ملت: ساعت ۷:۳۰
- بانک صادرات: ساعت ۸:۰۰
- بانک سپه: ساعت ۷:۱۵
این اختلاف، در یک موضوع به‌ظاهر ساده مانند ساعات کاری بانکها شهریور ۱۴۰۴، نشان‌دهنده نبود هماهنگی در بدنه حاکمیت است.
صدای مردم
طبق یک نظرسنجی غیررسمی که در شبکه‌های اجتماعی میان ۳۲۰۰ کاربر منتشر شد:
- ۶۲٪ گفته‌اند مجبور شدند برای کار بانکی مرخصی ساعتی بگیرند.
- ۲۸٪ گفته‌اند در صف‌های طولانی (بیش از ۴۵ دقیقه) معطل شده‌اند.
- تنها ۱۰٪ تغییر ساعات کاری را مثبت ارزیابی کرده‌اند.
یکی از مشتریان شعبه بانک صادرات در اصفهان به خبرنگار ما گفت:
«من کارگر ساختمانی هستم. باید ۷ صبح سرکار باشم. چطور می‌توانم همزمان در بانک صف بایستم؟ نتیجه‌اش این شد که دو بار حقوقم دیر واریز شد.»
هزینه پنهان برای اقتصاد
بر اساس آمار اتاق بازرگانی تهران، در تیرماه ۱۴۰۴ تعداد تراکنش‌های ناموفق بانکی به ۲.۴ میلیون مورد رسید؛ افزایشی ۱۸ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل. کارشناسان این افزایش را ناشی از فشار بر سیستم بانکی و محدودیت زمان مراجعه حضوری می‌دانند.
مقایسه منطقه‌ای
در ترکیه، هنگام بحران انرژی سال ۲۰۲۲، بانکها ساعات کاری خود را تغییر ندادند؛ بلکه به سمت افزایش ۳۵٪ در تراکنش‌های آنلاین حرکت کردند. در ایران اما، سهم بانکداری دیجیتال همچنان زیر ۴۵٪ باقی مانده است، در حالی که میانگین جهانی بالای ۷۵٪ است. این مقایسه نشان می‌دهد که تغییر ساعات کاری بانکها شهریور ۱۴۰۴ بیشتر یک «راه‌حل صوری» بوده تا یک اصلاح واقعی در نظام بانکی کشور.
نتیجه‌گیری از تغییر ساعات کاری بانکها شهریور ۱۴۰۴
تغییر ساعات کاری بانکها شهریور ۱۴۰۴ اگرچه با شعار صرفه‌جویی در مصرف انرژی آغاز شد، اما ارقام نشان می‌دهد:
- مصرف برق کاهش معناداری نداشت.
- نارضایتی عمومی افزایش یافت.
- کارایی نظام بانکی پایین‌تر آمد.
به‌جای تغییرات مقطعی، راه‌حل واقعی می‌توانست شامل:
- سرمایه‌گذاری در بانکداری دیجیتال.
- شفافیت در اطلاع‌رسانی.
- هماهنگی میان نهادهای دولتی.
در غیر این صورت، حتی ساده‌ترین تصمیمات اداری مانند تغییر ساعت بانکها، به بحرانی اجتماعی و سیاسی تبدیل خواهند شد.
