فهرست مطالب
در حالی که مقامات جمهوری اسلامی همواره تصویری از «ثبات امنیتی» ارائه می‌دهند، آمارهای رسمی و غیررسمی نشان از واقعیتی متفاوت دارند. طی سال‌های اخیر، نرخ جرم در ایران به‌طور نگران‌کننده‌ای افزایش یافته است، به‌ویژه در سایه‌ی بحران‌های اقتصادی و اجتماعی فراگیر.
ارقام هشداردهنده
بر اساس داده‌های قوه قضاییه، در سال ۱۴۰۲ بیش از ۱.۴ میلیون مورد سرقت در کشور ثبت شده؛ رقمی که نسبت به سال ۱۳۹۸ بیش از ۳۰۰ درصد افزایش داشته است. گزارش‌های محلی نیز حاکی از آن‌اند که نرخ جرم در ایران طی یک سال بیش از ۲۵ درصد رشد داشته و شامل جرایمی مانند سرقت، حمله، قاچاق مواد مخدر و حتی قتل می‌شود.
شهرهای بزرگ در صدر جرم
تهران دارای بالاترین نرخ ثبت‌شده‌ی جرم است، و پس از آن شهرهایی چون تبریز، مشهد و کرج قرار دارند. کارشناسان می‌گویند که تراکم جمعیت، بیکاری و فقر، بستر مناسبی برای بروز جرم ایجاد کرده، در حالی که اعتماد مردم به نیروهای امنیتی و قضایی به‌شدت کاهش یافته است.
دخالت مسئولان در شبکه‌های جنایی؛ زمانی که حافظ امنیت به متهم تبدیل می‌شود
یکی از نگران‌کننده‌ترین ابعاد نرخ جرم در ایران، دخالت مقامات حکومتی در تسهیل یا نادیده‌گرفتن فعالیت‌های جنایی است.
در گزارش‌هایی محرمانه از داخل دستگاه قضایی، به دست داشتن نیروهایی از پلیس و بسیج در قاچاق سوخت و مواد مخدر به‌ویژه در استان‌های مرزی مانند سیستان و بلوچستان و هرمزگان اشاره شده است.
همچنین گزارش‌هایی از مسئولان محلی منتشر شده که از مقام خود برای پوشش قانونی تصاحب اراضی و اموال مردم به نفع گروه‌های مافیایی استفاده کرده‌اند؛ اقدامی که به کوچ اجباری خانواده‌ها و درگیری‌های محلی انجامیده است.
در نبود نظارت و پاسخ‌گویی، مقابله با جرم زمانی دشوار می‌شود که خود مسئولان در آن شریک باشند.
ریشه‌های اصلی افزایش جرم
- اقتصاد فروپاشیده: کاهش ارزش ریال و تورم افسارگسیخته، مردم را به سرقت یا فریب‌کاری سوق می‌دهد.
- تبعیض ساختاری: بسیاری از جنایات علیه زنان، اقلیت‌ها و مخالفان ثبت نمی‌شود.
- سرکوب سیاسی: تمرکز بر تعقیب فعالان مدنی و سیاسی، امنیت اجتماعی واقعی را به حاشیه می‌برد.
آیا حکومت کنترل را از دست داده است؟
با افزایش سرقت خودرو، دزدی مسلحانه و کلاه‌برداری اینترنتی، به نظر می‌رسد که دولت رفته‌رفته تسلط خود را بر فضاهای امنیتی از دست می‌دهد. نظرسنجی‌های محدود حاکی از آن‌اند که ۷۰ درصد مردم به توانایی پلیس در حفاظت از اموال یا دستگیری مجرمان، اعتماد ندارند.
فارغ از تبلیغات رسمی، آمارها نشان می‌دهند که نرخ جرم در ایران سال‌به‌سال در حال افزایش است، در حالی که شفافیت، اعتماد و پاسخ‌گویی کاهش می‌یابد.
جامعه ایران با بحرانی امنیتی و اجتماعی روبه‌روست؛ بحرانی که حل آن، نیازمند چیزی فراتر از شعارهای حکومتی است.
