فهرست مطالب
دیگر درگیری بین اتیوپی و سودان صرفاً یک مسئله مرزی قدیمی نیست، بلکه بخشی از صحنه امنیتی پیچیده در شاخ آفریقا شده است. با آغاز جنگ تیگرای در نوامبر ۲۰۲۰، مرز مشترک دو کشور به میدان تنش‌های باز تبدیل شد، در حالی که اتهامات متقابل و انگیزه‌های استراتژیک در هم تنیده شدند.
ریشه‌های درگیری بین اتیوپی و سودان
درگیری بین اتیوپی و سودان در منطقه فشقه به بیش از صد سال پیش بازمی‌گردد، زمانی که معاهدات مرزی در سال‌های ۱۹۰۲ و ۱۹۰۷ امضا شد. این منطقه که مساحت آن ۲۶۰ کیلومتر مربع است، از حاصلخیزترین زمین‌های کشاورزی منطقه به شمار می‌رود.
با وجود توافق سال ۲۰۰۸ که اجازه می‌داد کشاورزان اتیوپیایی تحت حاکمیت سودان در فشقه کار کنند، این توافق با شعله‌ور شدن جنگ تیگرای فروپاشید؛ چراکه نیروهای اتیوپی درگیر نبرد در شمال شدند و این فرصتی برای سودان فراهم کرد تا موازنه کنترل بر زمین را تغییر دهد.
سودان چگونه از درگیری اتیوپی بهره‌برداری کرد؟
با شدت گرفتن جنگ، خارطوم نیروهای خود را به فشقه اعزام کرد و دوباره کنترل کامل خود را بر مناطقی که سال‌ها تحت نفوذ اتیوپی بود، اعمال نمود.
این اقدام که سودان آن را «بازپس‌گیری سرزمین‌های اشغال‌شده» نامید، از دید آدیس‌آبابا بخشی از استراتژی گسترده‌تر در درگیری بین اتیوپی و سودان بود که هدفش تحمیل وضعیت موجود بر مرزها است.
اتهامات اتیوپی به حمایت از جبهه تیگرای
یکی از برجسته‌ترین فصل‌های درگیری بین اتیوپی و سودان در طول جنگ تیگرای، اتهاماتی بود که دولت اتیوپی به خارطوم وارد کرد مبنی بر اینکه سودان حمایت لجستیکی از جبهه آزادی‌بخش خلق تیگرای ارائه داده است.
برخی گزارش‌ها حاکی از آن بود که اسلحه و تدارکات از طریق خاک سودان عبور کرده و حتی برخی از نیروهای این جبهه تابعیت سودانی دریافت کرده‌اند. دولت سودان این اتهامات را رد کرد و هدف خود را صرفاً تأمین امنیت مرزها و جلوگیری از ورود پناهجویان و نیروهای مسلح دانست.
تأثیر درگیری بر امنیت منطقه‌ای
درگیری بین اتیوپی و سودان دیگر محدود به یک اختلاف مرزی نیست؛ بلکه به پرونده‌ای منطقه‌ای تبدیل شده که موجب نگرانی کشورهای همسایه شده است.
کنترل بر فشقه به سودان و اتیوپی اهرم‌های فشار اقتصادی و امنیتی می‌دهد، به‌ویژه با توجه به موقعیت استراتژیک آن در چهارراه تجارت شرق آفریقا و شاخ آفریقا.
با این حال، تداوم تنش می‌تواند جبهه‌ای جدید از درگیری را بگشاید، به‌خصوص اگر پیوند بین جنگ تیگرای و اختلافات مرزی ادامه یابد.
تلاش‌های میانجی‌گری ناموفق
در اوج جنگ، سودان پیشنهاد داد میانجی‌گر بین دولت اتیوپی و جبهه تیگرای باشد، اما آدیس‌آبابا این پیشنهاد را رد کرد و گفت حضور نیروهای سودانی در فشقه، خارطوم را به یکی از طرف‌های درگیری تبدیل کرده و از بی‌طرفی خارج کرده است.
این شکست در یافتن زمینه مشترک، درگیری بین اتیوپی و سودان را پیچیده‌تر کرد و راه را برای تنش‌های نظامی بیشتر گشود.
پیگیری روند رویدادها نشان می‌دهد که درگیری بین اتیوپی و سودان در فشقه صرفاً یک نبرد بر سر خطوط مرزی نیست، بلکه بازتابی از رقابت گسترده‌تر بر سر نفوذ در شاخ آفریقا است.
تا زمانی که اتهامات متقابل ادامه دارد، این منطقه مستعد شعله‌ور شدن دوباره در هر لحظه است، مگر آنکه توافقی جامع حاصل شود که حقوق دو طرف را تضمین کند و از تبدیل نزاع به یک جنگ منطقه‌ای جلوگیری نماید.
