فهرست مطالب
در خیابان‌های شلوغ استانبول، شهری که هیچ‌وقت نمی‌خوابد، ایرانیان در میان جمعیت قدم می‌زنند؛ انگار چیزی را گم کرده‌اند، چیزی که در مرزهایی جا مانده که هرگز انتخابش نکرده بودند.
اینجا، تنها چیزی که آن‌ها را به خانه بازمی‌گرداند نه سیاست است، نه پاسپورت؛ بلکه بوی یک غذای آشناست.
در واقع غذاهای محلی ایرانی در ترکیه تبدیل شده‌اند به دریچه‌ای کوچک برای بازگشت… بازگشتی که با یک لقمه آغاز می‌شود و با خاطره‌ای قدیمی ادامه پیدا می‌کند.
بخوانيد:
محبوب‌ترین غذای محلی عربی در تهران چیست؟
این غذاها دیگر فقط «غذا» نیستند؛ بلکه نوعی مقاومت نرم هستند برای ایرانیانی که در تبعید یا مهاجرت می‌کوشند وطن را زنده نگه دارند.
۱. قورمه‌سبزی
هیچ غذایی مانند قورمه‌سبزی نمی‌تواند ایرانی را در استانبول به خانه‌اش برگرداند.
این غذا یکی از محبوب‌ترین غذاهای محلی ایرانی در ترکیه است و دلیلش هم روشن است: با اولین قاشق، تمام کوچه‌ها و ظهرهای جمعه بازمی‌گردند.
قورمه‌سبزی در غربت چه می‌بخشد؟
- بوی آشپزخانه‌های قدیمی تهران
- حسی از امنیت در میان شلوغی استانبول
- یاد مادری که این غذا را با حوصله می‌پخت
قورمه‌سبزی در ترکیه فقط یک غذا نیست؛ شکل دیگری از زنده ماندن است.
۲. قیمه؛ غذای ساده‌ای که وزن یک کشور را حمل می‌کند
قیمه یکی از مهم‌ترین غذاهای محلی ایرانی در ترکیه است، چون درست مثل زندگی مهاجران، ساده اما عمیق است.
طعمی ثابت دارد وقتی از مرزها عبور می‌کند.
چرا ایرانیان در استانبول، آنکارا و ازمیر عاشق قیمه‌اند؟
- چون طعمی آشنا دارد
- نیاز به تجمل ندارد
- یادآور مراسم و روزهایی است که در ایران تجربه کرده‌اند
در رستوران‌های کوچک «زیتون بورنو»، بسیاری از ایرانیان روبه‌روی یک بشقاب قیمه ساکت می‌شوند؛ انگار دارند وطن را می‌خورند، نه غذا.
۳. آش‌رشته؛ آیین گرمابخش در سرمای غربت
وقتی سرمای استانبول استخوان را می‌لرزاند، ایرانی‌ها سراغ آش‌رشته می‌روند.
این غذا یکی از پرطرفدارترین غذاهای محلی ایرانی در ترکیه است، مخصوصاً در جمع‌های خانوادگی و شب‌های زمستان.
آش‌رشته تنها یک سوپ نیست؛
یک آیین است—
آیینی که رشته‌هایش یادآور اتصال، خانواده و جمع شدن دور یک سفره است.
۴. کتلت؛ غذای خیابانی که همراه مردم مهاجرت کرد
کمتر غذایی مانند کتلت توانسته این‌قدر راحت از ایران به ترکیه مهاجرت کند.
این غذای خیابانی ساده حالا بخشی جدایی‌ناپذیر از غذاهای محلی ایرانی در ترکیه شده و در رستوران‌های کوچک ایرانی که توسط جوانان مهاجر اداره می‌شود فروخته می‌شود.
کتلت یک نماد است؛
نماد نسلی که وطنش را در چمدان گذاشت و در آشپزخانه‌ای کوچک در استانبول دوباره ساخت.
۵. جوجه‌کباب؛ ترکیب زعفران و خاطره
جوجه‌کباب یکی از محبوب‌ترین غذاهای محلی ایرانی در ترکیه است، هم در رستوران‌های ایرانی و هم حتی در برخی رستوران‌های ترکی که طعم زعفران ایرانی را پذیرفته‌اند.
دلایل محبوبیتش ساده است:
- مزه‌ای آشنا
- بوی زعفران که خطا نمی‌رود
- و حس صمیمیتی که ایرانی‌ها دور این غذا پیدا می‌کنند
این غذا یادآور دورهمی‌های خانوادگی است؛ دورهمی‌هایی که بسیاری از مهاجران مجبور شدند پشت سر بگذارند.
چرا این غذاها تبدیل به حافظه جمعی شده‌اند؟
زیرا غذاهای محلی ایرانی در ترکیه فقط طعم ندارند؛
هویت دارند.
آن‌ها زبانی‌اند که بدون ترجمه فهمیده می‌شوند، و مرزی نمی‌تواند جلویشان را بگیرد.
این غذاها:
- حس تعلق را تقویت می‌کنند
- از هویت محافظت می‌کنند
- و اجازه نمی‌دهند غربت ریشه‌های فرهنگی را قطع کند
رستوران‌هایی که این غذاها را سرو می‌کنند، برای بسیاری از ایرانیان تبدیل شده‌اند به فضاهای امن اجتماعی—حتی سیاسی—جایی که می‌توانند حرف‌هایی بزنند که شاید در تهران نتوان گفته‌شان.
در پایان، باید گفت غذاهای محلی ایرانی در ترکیه سندی زنده‌اند از اینکه وطن می‌تواند در طعم‌ها بماند، حتی وقتی در جغرافیا از دست می‌رود.
در هر لقمه، هر بو، و هر سفره کوچک، ایرانیان وطن کوچکی ساخته‌اند که هیچ قدرتی قادر به مصادره آن نیست.
