در سال ۲۰۲۵، بحران برق در ایران به یکی از شدیدترین بحران‌های انرژی در تاریخ کشور تبدیل شده است. افزایش تقاضا، زیرساخت‌های فرسوده، مدیریت ناکارآمد، و عوامل بیرونی مانند استخراج رمز‌ارزها منجر به خاموشی‌های گسترده و نابرابری در توزیع انرژی شده‌اند. این بحران برق در ایران نه تنها بر زندگی روزمره مردم بلکه بر اقتصاد ملی نیز تأثیرات ویرانگری گذاشته است.
علل بحران برق
۱. شکاف میان تولید و مصرف
تولید برق حدود ۶۲ هزار مگاوات است، در حالی که تقاضا به بیش از ۸۰ هزار مگاوات می‌رسد.
مسئولان حکومتی از کمبود ۲۰ هزار مگاواتی برق سخن گفته‌اند.
۲. زیرساخت فرسوده و صنایع از کار افتاده
شبکه توزیع برق با اتلافی بین ۱۵ تا ۲۰ درصد روبروست، در حالی که استاندارد جهانی بین ۵ تا ۱۰ درصد است.
صنایع روزانه میلیاردها تومان خسارت می‌بینند؛ در سال ۲۰۲۴، بیش از ۴۴ هزار میلیارد تومان خسارت گزارش شده است.
۳. توزیع ناعادلانه برق
طبق آمار، در شمال تهران تنها ۱٪ قطعی گزارش شده، اما در مناطق جنوبی پایتخت بیش از ۳۲٪ از خاموشی‌ها رخ داده‌اند.
پیامدهای بحران برق بر زندگی روزمره
• خانوارها
در گرمای بالای ۵۰ درجه سانتی‌گراد، خانواده‌ها با قطعی‌های تا ۹ ساعت در روز مواجهند.
وسایل سرمایشی و برقی خراب شده‌اند و بیماران نیازمند تجهیزات پزشکی (مثل اکسیژن‌ساز) در معرض خطرند.
• کشاورزی و مناطق روستایی
در پی بحران برق در ایران، بسیاری از تجهیزات کشاورزی با آسیب جدی مواجه شده‌اند. پمپ‌های آبرسانی به دلیل نوسانات مکرر برق از کار افتاده‌اند و تعمیر آن‌ها هزینه‌بر شده است. یکی از کشاورزان استان سمنان می‌گوید برای راه‌اندازی دوباره پمپ سوخته‌اش باید بیش از ۸۰۰ میلیون تومان پرداخت کند؛ رقمی که برای بسیاری از کشاورزان در این شرایط بحرانی غیرقابل تأمین است.
• کسب‌وکارها و اصناف
فروشگاه‌ها یخچال‌های خود را از دست داده‌اند؛ بسیاری ناچار به خرید یخچال‌های دست‌دوم شده‌اند.
قطعی برق باعث اختلال در دستگاه‌های کارت‌خوان شده و خرید و فروش روزمره را مختل کرده است.
• بخش‌های حیاتی (بهداشت و آموزش)
بیمارستان‌ها به ژنراتورهای غیراستاندارد متکی‌اند که ظرفیت کافی ندارند.
مدارس در بسیاری از استان‌ها به دلیل سرما و نداشتن برق تعطیل شده‌اند.
زیان‌های اقتصادی گسترده
بخش
میزان زیان
اقتصاد ملی
بیش از ۳۰۰۰ هزار میلیارد ریال (حدود ۳.۶ میلیارد دلار) در سال منتهی به ۱۴۰۴
صنعت
میلیاردها تومان زیان روزانه
مجموع زیان سالانه
بین ۵ تا ۲۰ میلیارد دلار برآورد شده
واکنش‌های دولتی و اجتماعی
نابرابری در قطعی برق باعث اعتراضات گسترده در بیش از ۱۵۰ شهر در اردیبهشت ۱۴۰۴ شده است.
دولت برای کاهش فشار بر شبکه برق، تعطیلات اداری اعلام کرده است.
مقام‌ها اعتراف کرده‌اند که «ده‌ها سال بی‌توجهی» علت بحران فعلی است.
بحران برق در ایران ۲۰۲۵ تنها یک مسئله فنی نیست، بلکه بازتابی از سوءمدیریت، تبعیض طبقاتی و ناکارآمدی در سرمایه‌گذاری است. برای خروج از این وضعیت:
باید فورا در تولید و توزیع برق سرمایه‌گذاری شود.
فعالیت‌های غیرمجاز استخراج رمزارز کنترل و محدود شود.
