فهرست مطالب
بحران آب در ایران در مرداد ۱۴۰۴ دیگر یک هشدار زیست‌محیطی نیست؛ این یک بحران ساختاری است که محصول دهه‌ها مدیریت فاسد، طرح‌های شکست‌خورده، و امنیتی‌سازی منابع طبیعی‌ست. در حالی که مردم خوزستان، سیستان و بلوچستان و کرمان با تانکر آب آشامیدنی روزگار می‌گذرانند، رئیس‌جمهور جدید، مسعود پزشکیان، با اظهاراتی مبهم، سعی در آرام کردن افکار عمومی دارد.
پزشکیان چه گفت و چه نگفت؟
در سخنرانی خود در مجلس (۲ مرداد ۱۴۰۴)، پزشکیان گفت:
«ایران کمبود آب ندارد، مشکل ما در مدیریت توزیع است.»
اما آیا این سخن به معنای پذیرش مسئولیت است یا فقط یک فرافکنی تازه؟
منتقدان می‌گویند:
- پزشکیان خود سال‌ها در ساختار تصمیم‌گیری حضور داشته است.
- هیچ طرح فوری یا عملی برای رفع بحران آب در ایران در مرداد ۱۴۰۴ ارائه نکرد.
- هنوز پروژه‌های انتقال آب از خوزستان به اصفهان و یزد ادامه دارد.
آمارهایی که فریاد می‌زنند
- بیش از ۲۸۰ شهر ایران در تابستان ۱۴۰۴ با بحران شدید کم‌آبی مواجه‌اند.
- ۱۱ استان به صورت کامل به تانکرهای سیار وابسته‌اند.
- ۸۵٪ از دریاچه ارومیه خشک شده و احیای آن در حد شعار مانده است.
- طبق گزارش داخلی وزارت نیرو، ۵۶٪ آب‌های سطحی کشور صرف پروژه‌های امنیتی یا کشاورزی غیرپایدار شده است.
این اعداد تنها بخشی از عمق بحران آب در ایران در مرداد ۱۴۰۴ را نشان می‌دهند.
نقش سپاه و نهادهای امنیتی در خشکاندن ایران
شاید بزرگ‌ترین عامل خاموش در بحران آب در ایران در مرداد ۱۴۰۴، مداخله نهادهای امنیتی و شبه‌نظامی باشد:
- قرارگاه خاتم‌الانبیاء سپاه، مجری اصلی سدسازی و انتقال آب.
- بنیاد مستضعفان، مالک صدها هزار هکتار زمین کشاورزی پُر مصرف.
- شرکت توسعه منابع آب، پوشش مدنی برای سیاست‌های امنیتی.
در چنین ساختاری، حتی اگر پزشکیان بخواهد اصلاح کند، آیا واقعاً می‌تواند؟
اقلیت‌ها، قربانیان اول این بحران
مناطق غیر فارس‌نشین، از جمله خوزستان، سیستان و بلوچستان، کرمانشاه و کردستان، بیشترین آسیب را دیده‌اند:
- آب شرب در برخی روستاهای سیستان هفته‌ای یک‌بار می‌رسد.
- در خوزستان، مردم برای آب آشامیدنی به مرز عراق پناه می‌برند.
- کشاورزان در ایلام و لرستان مجبور به مهاجرت شده‌اند.
بحران آب در ایران در مرداد ۱۴۰۴ به ابزاری برای فشار سیاسی، مهاجرت اجباری و حتی تغییر ترکیب جمعیتی تبدیل شده است.
چرا نباید به حرف‌های پزشکیان دل خوش کرد؟
با وجود وعده‌های زیبا، پزشکیان:
- نه وزارت نیرو را از کنترل سپاه خارج کرد.
- نه طرح‌های فاجعه‌بار انتقال آب را متوقف نمود.
- و نه حتی از فعالان محیط‌زیست زندانی یاد کرد.
اگر قرار باشد بحران آب در ایران در مرداد ۱۴۰۴ حل شود، اول باید دست نهادهای امنیتی از منابع طبیعی کوتاه شود. و تا زمانی که پزشکیان جرأت این کار را ندارد، وعده‌هایش فقط بازی با افکار عمومی‌ست.
- بحران آب در ایران در مرداد ۱۴۰۴ نتیجهٔ سوء‌مدیریت، فساد و امنیتی‌سازی‌ست.
- پزشکیان با وجود شعارهای اصلاح‌طلبانه، در عمل هیچ تغییری ایجاد نکرده است.
- اقلیت‌ها بیشترین قربانی این بحران هستند.
- برای پایان این وضعیت، نه فقط اصلاح مدیریتی، بلکه تغییر ساختار لازم است.
