فهرست مطالب
از اواسط ژوئن ۲۰۲۵، ایران با یکی از پرتنش‌ترین دوران‌های تاریخ معاصر خود روبه‌رو شده است؛ تنش‌هایی که با درگیری مستقیم نظامی با اسرائیل شدت یافته است. در میانه این بحران، شبکه‌های اجتماعی به‌ویژه پلتفرم X پر شده‌اند از گزارش‌هایی درباره انقسامات نظامی در ایران؛ از ادعای فرار فرماندهان و انشقاق در ارتش گرفته تا اتهامات جاسوسی برای اسرائیل در میان اعضای سپاه پاسداران. اما آیا این ادعاها واقعیت دارند؟ یا صرفاً بخشی از جنگ روانی گسترده هستند؟
انقسامات نظامی در ایران؛ چه چیزهایی منتشر شده است؟
حساب‌های پرنفوذی در X پست‌هایی جنجالی منتشر کردند که از انشقاق در نیروهای ویژه ارتش ایران خبر می‌دادند. برخی پست‌ها فراخوان به «انقلاب مردمی علیه نظام» دادند، در حالی که برخی دیگر از «تحرکات مشکوک» خبر دادند که می‌تواند نشانه‌ای از کودتای قریب‌الوقوع باشد. یکی از معروف‌ترین این پست‌ها از حساب @bilarakib در ۲۰ ژوئن بود که ادعا کرد افسرانی از واحدهای نخبه ارتش از صفوف نظامی جدا شده‌اند.
در سوی دیگر، حساب @N0_hizbollah نیز به تحرکات قابل‌توجه میان یگان‌های ارتش و سپاه پاسداران اشاره کرد، که گمانه‌زنی‌ها در مورد شکاف‌های نظامی در ایران را تقویت کرد. این ادعاها در زمانی حساس منتشر شدند؛ زمانی که حملات اسرائیل به تأسیسات نظامی و هسته‌ای ایران افزایش یافته و روایت‌های رسمی و مخالف با یکدیگر تناقض دارند.
فرار فرماندهان نظامی؛ نشانه ضعف؟
برخی حساب‌ها در X مانند @BOB__69__M در ۲۲ ژوئن از فرار فرماندهان سپاه به عراق خبر دادند. در همین حال، گزارش‌هایی از @IranIntl_Ar منتشر شد که حاکی از آن بود که برخی از رهبران نظامی ایران در حال بررسی فرار به افغانستان و پناه بردن به طالبان در صورت سقوط حکومت هستند. هرچند این ادعاها هنوز از سوی هیچ منبع رسمی یا مستقل تأیید نشده‌اند.
با این حال، نمی‌توان نادیده گرفت که حملات دقیق اسرائیل که برخی از آن‌ها به چهره‌های ارشد مانند حسین سلامی و محمد باقری اصابت کرد، ممکن است در درون ساختار نظامی رعب و وحشت ایجاد کرده باشد؛ مسئله‌ای که احتمال انقسامات نظامی در ایران را افزایش می‌دهد.
جاسوسی برای اسرائیل؛ نفوذ یا جعل؟
در ادامه بحث درباره انقسامات نظامی در ایران، موضوع خطرناک‌تری مطرح شد: جاسوسی برای اسرائیل. مهم‌ترین مورد، یک فایل صوتی بود که به «عوامل موساد» نسبت داده شد و در آن به یک فرمانده سپاه درباره حمله قریب‌الوقوع هشدار داده می‌شد؛ این موضوع می‌تواند نشانه‌ای از نفوذ اطلاعاتی گسترده باشد.
دقت حملاتی که فرماندهانی چون محمد کاظمی (رئیس اطلاعات سپاه) و بهنام شهریاری (فرمانده نیروی قدس) را هدف قرار داد، این احتمال را تقویت می‌کند. همچنین گزارش‌هایی از بازداشت صدها نفر به اتهام جاسوسی در ایران منتشر شده که حاکی از فضای امنیتی متشنج در ساختار نظامی جمهوری اسلامی است.
تحلیل شرایط: واقعیت پشت انقسامات نظامی در ایران
۱. منابع اطلاعات: بیشتر ادعاهای مربوط به انشقاق یا فرار فرماندهان و جاسوسی، از حساب‌های ناشناس در X منتشر شده‌اند. برخی مانند @IranIntl_Ar اعتبار نسبی دارند ولی وابسته به رسانه‌های مخالف جمهوری اسلامی هستند.
۲. احتمال انشقاق: به‌طور تاریخی، ایران شاهد انشقاق گسترده در ساختار نظامی خود نبوده، به‌ویژه در سپاه پاسداران که دارای ساختار ایدئولوژیک و مزایای اقتصادی گسترده‌ای است. با این حال، شرایط امروز می‌تواند زمینه‌ساز شکاف‌های بی‌سابقه باشد.
۳. جنگ روانی هدفمند: بسیاری از این ادعاها می‌تواند بخشی از یک عملیات روانی حساب‌شده باشد که با هدف تضعیف روحیه نظام ایران صورت می‌گیرد. جنگ روانی از دیرباز بخشی جدانشدنی از نزاع ایران و اسرائیل بوده است.
شرایط میدانی و افزایش احتمال انقسامات نظامی در ایران
- ترور فرماندهان ارشد: حذف حسین سلامی و محمد باقری، خلأ رهبری چشمگیری در ارتش و سپاه به وجود آورده است.
- حمله به مراکز فرماندهی: هدف‌گیری تأسیساتی مانند فردو و نطنز نشانه‌ای از شکستن خطوط دفاعی است.
- اعتراضات داخلی: شعارهای ضد نظام در شهرهایی مانند تهران و اصفهان بیانگر کاهش مشروعیت حکومت است؛ مسئله‌ای که ممکن است بر وفاداری یگان‌های نظامی تأثیر بگذارد.
تاثیر انقسامات نظامی در ایران بر منطقه
اگر صحت انقسامات نظامی در ایران اثبات شود، تأثیرات آن در سطح منطقه‌ای قابل توجه خواهد بود:
- امکان مداخله نظامی بیشتر از سوی اسرائیل یا ایالات متحده.
- فروپاشی خطوط دفاعی داخلی در صورت گسترش انشقاق.
- تهدیدات امنیتی برای کشورهای همسایه در صورت انتقال تسلیحات به نیروهای غیردولتی.
چالش‌های راستی‌آزمایی اطلاعات
- سانسور شدید رسانه‌ای در ایران، مانع از دسترسی به اطلاعات قابل اعتماد است.
- قطع اینترنت در مناطق بحران‌زده، راستی‌آزمایی پست‌ها و گزارش‌ها را دشوار می‌کند.
- نبود رسانه‌های مستقل، فضای بزرگی برای شایعات و اطلاعات ساختگی فراهم کرده است.
گزارش‌ها درباره انقسامات نظامی در ایران روز به روز در حال افزایش‌اند، ولی تاکنون شواهد قاطع و قابل اثباتی در تأیید آن‌ها وجود ندارد. اگرچه حملات دقیق، غیبت فرماندهان ارشد و ناآرامی داخلی نشانه‌هایی نگران‌کننده‌اند، اما همگی در سطح ظن باقی می‌مانند. آنچه اکنون شاهد آن هستیم، شاید بیش از آنکه فروپاشی واقعی باشد، بخشی از یک نبرد پیچیده روانی باشد.
توصیه پایانی
- پژوهشگران باید انقسامات نظامی در ایران را از طریق منابع اطلاعاتی قابل اعتماد و گزارش‌های افشاگرانه پیگیری کنند.
- افکار عمومی باید در مواجهه با اخبار فاقد منبع، با احتیاط عمل کرده و به رسانه‌های مستقل و حرفه‌ای تکیه کند.
- تحلیلگران باید تأثیر جنگ روانی و رسانه‌های اجتماعی را بر انسجام ساختار نظامی ایران بررسی کنند.
