فهرست مطالب
پرونده قتل الهه حسیننژاد، یکی از آن پروندههایی است که بار دیگر تناقضهای عمیق نظام قضایی ایران را آشکار کرده است. در حالی که حکم اعدام قاتل الهه حسیننژاد صادر شده، اجرای آن نه به دلیل ابهام حقوقی، بلکه به دلیل یک شرط مالی متوقف مانده است؛ شرطی که پرسشهای جدی درباره مفهوم عدالت در ایران مطرح میکند.
اعدام قاتل الهه حسیننژاد و شرط «تفاضل دیه»
بر اساس قوانین جاری، در برخی پروندههای قصاص، خانواده مقتول موظفاند برای اجرای حکم، مبلغی تحت عنوان «تفاضل دیه» پرداخت کنند. در پرونده الهه حسیننژاد نیز همین قاعده اعمال شده و اجرای اعدام قاتل الهه حسیننژاد به پرداخت این مبلغ از سوی خانواده داغدار منوط شده است.
براى اطلاعات بيشتر :
سقوط فوتسال زنان ایران؛ زنگ خطری برای آینده ورزش زنان
این سازوکار حقوقی عملاً به این معناست که عدالت کیفری در ایران نه یک حق عمومی، بلکه امری وابسته به توان مالی خانواده قربانی است.
عدالت طبقاتی در لباس قانون
وقتی اجرای حکم قصاص به پول گره میخورد، این پرسش مطرح میشود که آیا جان انسانها در نظام قضایی ایران ارزش یکسانی دارد؟ در مواردی که خانوادهها توان پرداخت تفاضل دیه را ندارند، قاتل از اجرای حکم میگریزد یا سالها در بلاتکلیفی باقی میماند.
پرونده اعدام قاتل الهه حسیننژاد نمونهای روشن از عدالت طبقاتی است؛ جایی که خانواده قربانی باید بار مالی اجرای حکمی را به دوش بکشد که اساساً باید مسئولیت آن بر عهده دولت باشد.
فشار مضاعف بر خانواده قربانی
در چنین پروندههایی، خانواده مقتول نهتنها با فقدان عزیز خود مواجهاند، بلکه ناچارند برای تحقق عدالت، وارد فرآیندی فرسایشی و پرهزینه شوند. این وضعیت، رنج روانی خانوادهها را دوچندان کرده و مفهوم «قصاص» را از یک حق به یک معامله مالی تقلیل میدهد.
توقف اجرای اعدام قاتل الهه حسیننژاد دقیقاً در همین نقطه، خشم افکار عمومی را برانگیخته و بار دیگر ناکارآمدی ساختار قضایی را به نمایش گذاشته است.
نقش دولت؛ غایب همیشگی
در بسیاری از نظامهای حقوقی، اجرای احکام کیفری وظیفه حاکمیت است. اما در ایران، دولت عملاً از زیر بار مسئولیت شانه خالی کرده و هزینه اجرای عدالت را به خانوادههای قربانیان منتقل میکند.
اگر حاکمیت مدعی اجرای عدالت است، چرا تأمین مالی اجرای حکم اعدام قاتل الهه حسیننژاد بر عهده نهادی عمومی قرار نمیگیرد؟ این سکوت و انفعال، نشانهای دیگر از بحران مشروعیت دستگاه قضایی است.
اعدام قاتل الهه حسیننژاد؛ فراتر از یک پرونده
این پرونده تنها درباره یک قتل یا یک حکم اعدام نیست؛ بلکه نمادی از سیستمی است که عدالت را به توان مالی گره زده و قربانیان را بار دیگر مجازات میکند. تا زمانی که چنین قوانین تبعیضآمیزی اصلاح نشوند، اعتماد عمومی به قوه قضاییه بیش از پیش فرسوده خواهد شد.
اعدام قاتل الهه حسیننژاد امروز به آزمونی برای نظام قضایی ایران تبدیل شده است؛ آزمونی که نشان میدهد آیا عدالت، حقی همگانی است یا امتیازی برای کسانی که توان پرداخت آن را دارند.
