فهرست مطالب
چند روز پیش از اعلام انتصابش، نام اسعد الشیبانی حتی در محافل سیاسی سوریه چندان شنیده نمی‌شد. اما به محض حضورش در مراسم تحلیف به عنوان وزیر خارجه، شبکه‌های اجتماعی عربی با بحثی بی‌سابقه منفجر شدند: «آیا او همان ابوبکر البغدادی است؟»
داستان از یک عکس آغاز شد؛ تصویری از الشیبانی در دیدار با یک هیئت دیپلماتیک که شباهت چشمگیری با رهبر پیشین داعش، که ایالات متحده در سال ۲۰۱۹ مرگ او را در ریف ادلب اعلام کرده بود، نشان می‌داد. شباهت در ریش، فرم چشم‌ها و حتی لبخند، باعث شد مقایسه‌ها به سرعت پخش شود.
شباهت ظاهری و صوتی
پلتفرم‌های تحلیل تصویر متن‌باز (OSINT) که این تصاویر را بررسی کردند، اعلام کردند میزان شباهت چهره در دو تصویر به حدود ۷۸ درصد می‌رسد. حتی در مقایسه صدا، برخی کاربران فایل‌های صوتی الشیبانی را با سخنرانی‌های قدیمی البغدادی تطبیق دادند و نرم‌افزارهای تحلیل صدا شباهتی حدود ۷۵ درصد در لحن و تُن صدا نشان دادند.
این اعداد مدرک قطعی نیستند، اما در دنیای اطلاعاتی می‌توانند برای باز کردن یک پرونده بزرگ کافی باشند.
خلأ در سوابق کاری
پیگیری سوابق اسعد الشیبانی نشان‌دهنده خلأهای قابل توجهی است. اطلاعات رسمی او از سال ۲۰۲۰ آغاز می‌شود و هیچ سندی از فعالیت یا سمت دولتی او پیش از این سال وجود ندارد. نه در سمت دیپلماتیک یا دولتی، و نه حتی در حوزه‌های دانشگاهی یا رسانه‌ای، سابقه‌ای از او ثبت نشده است.
نکته جالب‌تر اینکه برخی گزارش‌های اطلاعاتی اروپایی او را به افرادی مرتبط دانسته‌اند که در شمال سوریه فعالیت داشته‌اند؛ منطقه‌ای که داعش تا چند سال پیش نفوذ گسترده‌ای در آن داشت.
ابهام در ماجرای مرگ ابوبکر البغدادی
روایت رسمی مرگ ابوبکر البغدادی نیز بدون علامت سوال نیست. ایالات متحده تأکید کرد که هویت او از طریق آزمایش DNA تأیید شده، اما نبود تصاویر رسمی از جسد او، فضای شک و تردید را باز گذاشت. یک نظرسنجی مرکز پژوهشی عربی در سال ۲۰۲۳ نشان داد که ۶۳ درصد شرکت‌کنندگان به روایت رسمی آمریکا اعتماد کامل ندارند، و ۴۷ درصد معتقدند رهبران گروه‌های افراطی معمولاً با تغییر هویت از دستگیری می‌گریزند.
پیامدهای احتمالی
اگر حتی بخشی از این گمانه‌زنی‌ها درست باشد، موضوع فراتر از یک رسوایی سیاسی ساده خواهد بود. حضور فردی در سطح ابوبکر البغدادی در موقعیتی حساس همچون وزارت خارجه، به معنای رخنه امنیتی عمیق است و می‌تواند روابط بین‌المللی با دمشق را به‌طور جدی تحت تأثیر قرار دهد.
تا این لحظه هیچ مدرک رسمی یا قطعی وجود ندارد که ثابت یا رد کند اسعد الشیبانی همان ابوبکر البغدادی است. اما حجم شباهت‌ها، خلأهای موجود در سوابق کاری، و ابهامات روایت مرگ او، همه عواملی هستند که این ماجرا را به موضوعی ارزشمند برای پیگیری دقیق تبدیل می‌کنند؛ به‌ویژه در منطقه‌ای که تاریخ آن مملو از هویت‌های دوگانه و ناپدید شدن‌های مشکوک است.
