فهرست مطالب
در شرایطی که جمهوری اسلامی زیر فشارهای شدید داخلی و بین‌المللی قرار گرفته، آغاز جمعه خشم و پیروزی ۲۳ ژوئیه در استان‌های مختلف ایران برگزار شد. این راهپیمایی‌ها که با پوشش سنگین رسانه‌ای و استفاده از ظرفیت مساجد همراه بود، در ظاهر به نام حمایت از فلسطین شکل گرفت؛ اما تحلیل‌گران مستقل معتقدند این تجمعات در واقع ابزاری برای نمایش انسجام ظاهری حکومت در برابر بحران‌های داخلی است.
زمان‌بندی حساب‌شده: چرا حالا؟
آغاز جمعه خشم و پیروزی ۲۳ ژوئیه در حالی برگزار شد که حملات رژیم اسرائیل به غزه ادامه دارد و تنش‌های سیاسی میان ایران و آمریکا به اوج رسیده است. در عین حال، اقتصاد ایران در آستانه فروپاشی قرار دارد:
- نرخ تورم رسمی در خرداد ۱۴۰۴ به ۵۴/۶ درصد رسید.
- قیمت مواد غذایی نسبت به سال قبل ۷۱ درصد افزایش یافته است.
- بیکاری جوانان (۱۸ تا ۳۰ سال) به ۲۲ درصد رسیده است.
- بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، بیش از ۴ میلیون نفر در فقر مطلق زندگی می‌کنند.
این شرایط، فرضیه بهره‌برداری سیاسی از راهپیمایی را تقویت می‌کند.
مهندسی مشارکت: مردمی یا سازمان‌یافته؟
پیش از آغاز جمعه خشم و پیروزی ۲۳ ژوئیه، بیش از ۶۵۰ مسجد و مصلا به عنوان پایگاه تجمع معرفی شدند. شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی نقش اصلی در فراخوان داشت و بسیاری از کارمندان نهادهای دولتی با تهدید به کسر حقوق، به شرکت در راهپیمایی‌ها وادار شدند.
گزارش‌های از جمله در “سحام‌نیوز” تعداد شرکت‌کنندگان در تهران را حدود ۲۵ هزار نفر برآورد کردند، در حالی که رسانه‌های حکومتی آمارهایی بسیار بزرگ‌تر ارائه دادند. اغلب شرکت‌کنندگان از نیروهای بسیج، سپاه و کارمندان دولتی بودند.
شعارهای تکراری: نه از دل مردم
در تهران، تبریز، قم و مشهد، شعارهای زیر غالب بودند:
- «مرگ بر آمریکا» (در خطبه امام جمعه تهران بیش از ۴۰ بار تکرار شد)
- «قدس از آنِ ماست» (روی ۷۰٪ پوسترهای رسمی چاپ شده بود)
- «سربازت هستیم ای خامنه‌ای» (در بیش از ۴۰۰ نقطه توزیع شد)
این شعارها که در آغاز جمعه خشم و پیروزی ۲۳ ژوئیه دیده شد، نشان‌دهنده خط مشی متمرکز حکومتی است، نه ابراز خودجوش خشم عمومی.
بودجه پنهان: هزینه این نمایش چه‌قدر بود؟
بر اساس بررسی «مرکز شفافیت ایران»، هزینه تقریبی راهپیمایی‌هایی مشابه، در سال گذشته بالغ بر ۴/۵ میلیارد تومان بود:
- چاپ پوستر و شعارها: ۱/۱ میلیارد تومان
- هزینه حمل‌ونقل سازمانی: ۲/۲ میلیارد تومان
- پذیرایی و پاداش: ۱/۲ میلیارد تومان
منبع این هزینه‌ها مشخص نیست و در حالی صرف می‌شود که دولت با کسری بودجه شدید مواجه است و میلیون‌ها ایرانی زیر خط فقر قرار دارند.
فلسطین؛ عقیده یا ابزار سیاسی؟
جمهوری اسلامی همواره از نام فلسطین برای مشروعیت‌بخشی به سیاست‌های داخلی و منطقه‌ای خود استفاده کرده است. اما در شرایطی که بیش از ۱۵ هزار فعال سیاسی در زندان‌های ایران به‌سر می‌برند (طبق گزارش «حقوق بشر در ایران»)، استفاده از شعارهای آزادی‌خواهانه در آغاز جمعه خشم و پیروزی ۲۳ ژوئیه نوعی تناقض آشکار به‌نظر می‌رسد.
«نرگس محمدی» می‌گوید: «رژیمی که صدای زنان را در خیابان خفه می‌کند، نمی‌تواند مدعی آزادی ملت دیگری باشد.»
تصویر حکومت در آیینه خشم ساختگی
درحالی‌که میلیون‌ها ایرانی درگیر گرانی، فساد و سرکوب‌اند، حکومت به جای پاسخ‌گویی، سرمایه‌گذاری سنگینی روی راهپیمایی‌هایی چون آغاز جمعه خشم و پیروزی ۲۳ ژوئیه انجام می‌دهد. پرسش اصلی این است:
این خشم از کجاست؟ برای چه کسی؟ و چه کسی هزینه‌اش را می‌پردازد؟
پاسخ در تناقضی نهفته است: فلسطین در شعار آزاد می‌شود، اما ایران در عمل خاموش.
