فهرست مطالب
در روزگاری نه‌چندان دور، کتاب‌خوانی در ایران نشانه‌ای از فرهیختگی و جایگاه فرهنگی بود. خانواده‌ها کتاب را جزئی از زندگی روزمره می‌دانستند و کتاب‌فروشی‌ها مکانی برای دیدار و گفت‌وگوهای اندیشه‌محور بودند. اما امروز، در عصر شبکه‌های اجتماعی و تلفن‌های هوشمند، این عادت مطالعه رو به فراموشی است.
کاهش زمان مطالعه در ایران
بر اساس گزارش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، میانگین زمان کتاب‌خوانی در ایران کمتر از ۱۵ دقیقه در روز است؛ عددی که در مقایسه با کشورهای اروپایی و آسیایی، بسیار پایین است. حتی در میان دانشجویان، تمایل به خواندن کتاب‌های غیردرسی کاهش یافته و فضای مجازی جایگزین اصلی مطالعه شده است.
تغییر الگوی فرهنگی نسل جوان
یکی از دلایل اصلی کم‌رنگ شدن فرهنگ مطالعه در ایران، تغییر سبک زندگی نسل جدید است. جوانان امروز بیشتر وقت خود را در پلتفرم‌هایی مانند اینستاگرام و تلگرام می‌گذرانند. در نتیجه، تمرکز ذهنی برای خواندن متن‌های طولانی کاهش یافته است. کارشناسان فرهنگی معتقدند که این تغییر، تهدیدی جدی برای عمق فکری جامعه محسوب می‌شود.
کتاب‌خوانی در ایران
نقش مدارس در ترویج کتاب‌خوانی در ایران بسیار حیاتی است. با این حال، بسیاری از مدارس به دلیل فشار برنامه‌های درسی، از برگزاری فعالیت‌های فرهنگی مانند “هفته کتاب” یا “باشگاه کتاب” غافل مانده‌اند. در برخی مناطق، کتابخانه‌های مدرسه حتی فعال نیستند. این وضعیت، فاصله دانش‌آموزان با کتاب را بیشتر کرده است.
کتاب و جوانان؛ رابطه‌ای کم‌رنگ اما قابل احیا
با وجود همه چالش‌ها، هنوز هم نسل جوان علاقه‌مند به کتاب وجود دارد. رویدادهایی مانند نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران و کتاب‌فروشی‌های مدرن در محله‌هایی چون کریم‌خان و نیاوران، نشان می‌دهد که عطش مطالعه کاملاً از بین نرفته است. بسیاری از ناشران جوان با استفاده از شبکه‌های اجتماعی، تلاش می‌کنند عادت مطالعه را دوباره زنده کنند.
راهی برای بازگشت به فرهنگ مطالعه
احیای کتاب‌خوانی در ایران نیازمند تغییر نگرش عمومی است. اگر رسانه‌ها و نهادهای آموزشی، به جای سرگرمی‌های سطحی، بر ترویج تفکر و خواندن تمرکز کنند، می‌توان امید داشت که کتاب دوباره جای خود را در زندگی مردم پیدا کند. آینده فرهنگی ایران در گرو آن است که کتاب از گوشه قفسه‌ها به قلب جامعه بازگردد.
