فهرست مطالب
در چشم‌اندازی تاریک از وضعیت هنر در ایران، تینا پاکروان، کارگردان شناخته‌شده، نتوانست موفقیت چشم‌گیر سریال خاتون را در آثار بعدی خود بازآفرینی کند. در حالی که «خاتون» با روایت جسورانه‌اش از زنی مستقل در دل آشوب‌های تاریخی ایران مورد استقبال گسترده قرار گرفت، پروژه جدید او «نوبت لیلی» نتوانست همان موج تاثیر را ایجاد کند.
شرط‌بندی روی زنِ آزاد در عصر نظارت
سریال خاتون فقط یک داستان نبود؛ یک بیانیه فرهنگی بود. تصویری زنانه از مقاومت، تصمیم‌گیری، و کنش‌گری در بستر یک ساختار مردسالار. اما این جسارت بی‌پاسخ نماند. منابعی از درون صنعت سینما به وار ايران گفته‌اند که پس از موفقیت سریال، فشارهای غیررسمی و نظارت‌های شدیدتری بر فعالیت‌های پاکروان اعمال شد.
او در مصاحبه‌هایی تلویحا اشاره کرده که «نوبت لیلی» به‌شدت توسط نهادهای ناظر تعدیل و تضعیف شده؛ چیزی که در تضاد کامل با آزادی نسبی‌ای بود که در زمان تولید سریال خاتون تجربه کرده بود.
هنر زنان، میدان مین سانسور
در سریال جدید، شخصیت‌پردازی و ساختار روایت رنگ باخته‌اند. گویی پاکروان دیگر همان کارگردان بی‌پروا نیست، بلکه هنرمندی است در قفسی شیشه‌ای. سوال اساسی اینجاست: آیا یک زن در سینمای ایران می‌تواند صدای خودش باشد، یا ناچار است به نسخه‌ای بی‌خطر از خودش تبدیل شود؟
چند منتقد نزدیک به پروژه فاش کرده‌اند که تینا پاکروان در دوران پس از پخش سریال خاتون با تماس‌ها و توصیه‌های غیررسمی از نهادهای امنیتی مواجه شده است. این فشارها، در کنار فضای امنیتی حاکم بر هنر، باعث شده بسیاری از زنان فیلم‌ساز پروژه‌های خود را یا رها کنند یا به خودسانسوری تن دهند.
سريال خاتون، پایانی برای آغاز؟
با وجود شکست تکرار تجربه، سریال خاتون همچنان در حافظه مخاطبان زنده است؛ نه فقط به‌عنوان یک اثر نمایشی، بلکه به‌مثابه سندی هنری که روایت رسمی حکومت از تاریخ و نقش زنان را به چالش کشید.
آیا به تینا پاکروان اجازه داده خواهد شد که سریال خاتون دیگری بسازد؟ یا اینکه جمهوری اسلامی تصمیم گرفته همان یک بار، آخرین بار باشد؟
