وقتی به میزان آتش‌سوزی‌های در ایران ۲۰۲۵ نگاه می‌کنیم، نه تنها شاهد افزایش طبیعی یا «فصلی» آتش‌سوزی‌ها هستیم، بلکه شاهد الگویی نگران‌کننده نیز هستیم: افزایش مکرر، فقدان یک برنامه پیشگیری مؤثر و فشار قابل توجه انسانی و محیطی، همه در یک سیستم ضعیف حفاظت از محیط زیست. بیایید آنچه را که اکنون می‌دانیم و آنچه هنوز نامشخص است، مرور کنیم.
بخوانيد:
آخرین تحولات در آتش‌سوزی جنگل آلیت: چه اتفاقی افتاده است؟
آنچه گزارش‌ها آشکار می‌کنند: نگاهی به حوادث قابل توجه
- گزارشی از مرکز کوپرنیک/ESSD تأیید می‌کند که فصل آتش‌سوزی‌های ۲۰۲۴-۲۰۲۵ در ایران از نظر تعداد آتش‌سوزی‌ها و مساحت سوخته شده «یکی از شدیدترین فصل‌ها از سال ۲۰۰۲» بوده است.
- در استان خوزستان (غرب ایران)، در اواخر ماه مه ۲۰۲۵، آتش‌سوزی بزرگی در جنگل‌های دز در نزدیکی شهر شوش/دزفول گزارش شد. این آتش‌سوزی بیش از دو ساعت بدون مداخله مؤثر ادامه داشت.
- در شمال ایران (جنگل‌های هیرکانی)، آتش‌سوزی‌ها به دلیل بادهای خشک و پوشش گیاهی قابل اشتعال دوباره شعله‌ور شدند. تیم‌های اطفاء حریق هوایی و زمینی برای مهار آنها اعزام شدند.
- به گزارش ایران اینترنشنال، در نیمه اول مرداد ۱۴۰۴ (تابستان ۲۰۲۵)، رسانه‌ها از ۳۲ آتش‌سوزی جنگل‌ها و مراتع در ۱۱ استان خبر دادند.
- به گزارش هرانا، از اوایل خرداد تا زمان تهیه این گزارش (اواخر تابستان)، حداقل ۷۲ آتش‌سوزی در مناطق طبیعی (“جنگل‌ها و چشمه‌های طبیعی”) در چندین شهر و استان ثبت شده است.
- در ژوئیه ۲۰۲۵، آتش‌سوزی بزرگی در کوه آبیدر در سنندج (کردستان) رخ داد که باعث از بین رفتن پوشش گیاهی و بحث در مورد ناکافی بودن قابلیت‌های اطفاء حریق شد.
افزایش واقعی «میزان آتش‌سوزی در ایران ۲۰۲۵»: آمار کوپرنیک و گزارش‌های محلی از این ایده پشتیبانی می‌کنند که افزایش غیرمعمولی در تعداد یا شدت آتش‌سوزی‌ها وجود دارد که نمی‌توان آن را صرفاً با «فصلی بودن عادی» توضیح داد. عوامل انسانی قوی**: گزارش‌های متعددی (مانند یورونیوز) نشان می‌دهند که بیش از ۹۰٪ آتش‌سوزی‌ها در ایران ناشی از عوامل انسانی مانند آتش‌سوزی عمدی یا سهل‌انگاری است.
پیامدهای زیست‌محیطی و سیاسی
از دست رفتن تنوع زیستی:
آتش‌سوزی‌های جنگلی، مانند آتش‌سوزی‌های هیرکانی، گیاهان و جانوران نادر را تهدید می‌کنند و می‌توانند اثرات طولانی‌مدت و جبران‌ناپذیری داشته باشند.
انتشار کربن:
آتش‌سوزی‌های بزرگ مقادیر قابل توجهی دی‌اکسید کربن آزاد می‌کنند و مشکل تغییرات اقلیمی را هم در سطح محلی و هم در سطح جهانی تشدید می‌کنند
زیرساخت‌های ضعیف پیشگیری:
بسیاری از گزارش‌ها به کمبود تجهیزات، هواپیماهای آتش‌نشانی ناکافی و سرمایه‌گذاری ناکافی در سیستم‌های پیشگیری اشاره دارند. این امر باعث می‌شود که «میزان آتش‌سوزی در ایران ۲۰۲۵» پیش‌بینی‌شده نه تنها یک افزایش گذرا، بلکه نشانه‌ای از شکست استراتژیک باشد.
بر اساس گزارش‌های محلی و بین‌المللی موجود، به نظر می‌رسد که میزان آتش‌سوزی‌های در ایران ۲۰۲۵ به طور قابل توجهی افزایش یافته است، و نه صرفاً به عنوان یک اتفاق «طبیعی». این افزایش صرفاً موقتی نیست؛ بلکه نشان‌دهنده نشانه‌های روشنی از ضعف مدیریتی، عدم سرمایه‌گذاری در پیشگیری و غفلت از زیرساخت‌های ضروری حفاظت از محیط زیست است.
