فهرست مطالب
ردیابی زنان در ایران دیگر به نیروهای گشت یا گزارش‌های مردمی محدود نمی‌شود. از مارس گذشته، ده‌ها زن در تهران پیامک‌هایی با محتوای هشدارآمیز دریافت کرده‌اند که به نحوه پوشش آن‌ها و “بدحجابی” اشاره دارد. پیام‌هایی که بدون هیچ تعامل قبلی، آن‌ها را از “رصد شدن” آگاه می‌کند.
تحقیقات ما نشان می‌دهد این پیام‌ها توسط «ستاد امر به معروف» در تهران ارسال می‌شوند و از فناوری‌هایی همچون دستگاه‌های شنود موبایل (IMSI Catcher) و دوربین‌های تشخیص چهره بهره می‌گیرند.
فناوری در خدمت ردیابی زنان در ایران
در چارچوب آنچه حکومت ایران «صیانت از اخلاق عمومی» می‌نامد، خیابان‌ها به صحنه‌ای برای رصد دیجیتال تبدیل شده‌اند. ردیابی زنان در ایران از طریق سیستم‌های تحلیل تصویر و پایگاه‌های داده امنیتی انجام می‌شود. این تجهیزات بر روی خودروهای امنیتی یا بام ساختمان‌های دولتی نصب شده‌اند و توانایی تشخیص موقعیت موبایل و چهره افراد را دارند.
بر اساس اطلاعاتی که خبرنگار ما به آن‌ها دست یافته، از ابتدای سال ۲۰۲۵ تاکنون، بیش از ۱۵۰ هزار پیامک هشدار برای زنان در سراسر کشور ارسال شده است که ۴۳ درصد آن‌ها مربوط به تهران است. این پروژه ابتدا به‌صورت آزمایشی در اواخر ۲۰۲۴ آغاز شد و اکنون به‌طور رسمی و گسترده اجرا می‌شود.
پیامک‌هایی با محتوای تهدید؛ زنان در تیررس دوربین‌ها
منال (نام مستعار)، دانشجوی یکی از دانشگاه‌های تهران، در عرض دو هفته سه پیام هشدار دریافت کرده است. او می‌گوید:
“در پیام آمده بود: «رصد شدید. پوشش شما مطابق معیارهای شرعی نیست.» انگار که مجرم هستم و تمام حرکاتم زیر ذره‌بین است.”
این فشار روانی بخشی از پروژه ردیابی زنان در ایران است که به گفته تحلیلگران، هدف آن کنترل روانی جامعه زنان است.
تناقض در روایت‌ها؛ انکار رسمی، واقعیت میدانی
سخنگوی دولت در ۲۹ آوریل هرگونه اجرای برنامه ارسال پیام هشدار را رد کرد. اما منابع داخلی تأیید کرده‌اند که این پیام‌ها از یک سرور مرکزی متصل به وزارت کشور به‌صورت خودکار ارسال می‌شود. تفاوت میان مواضع رسمی و آنچه در عمل رخ می‌دهد، نشانه‌ای از گسترش ردیابی زنان در ایران و تعمیق سیاست‌های کنترلی است.
افزایش خشم عمومی؛ اما صدایی سرکوب‌شده
زنان ایرانی سکوت نکرده‌اند. در روزهای پایانی آوریل، کمپینی در شبکه اجتماعی ایکس با هشتگ #ردیابی_را_متوقف_کنید راه افتاد که در عرض ۴۸ ساعت بیش از ۳۵ هزار توییت داشت. محتوای این پست‌ها عمدتاً افشای ابعاد ردیابی زنان در ایران و نقض حریم خصوصی بود.
اما برخی از کاربران مورد احضار قرار گرفتند و ده‌ها حساب نیز توسط پلتفرم یا نهادهای ایرانی بسته شدند.
ردیابی زنان در ایران؛ تقابل حاکمیت و آزادی
در پایان این تحقیق، روشن است که ردیابی زنان در ایران صرفاً یک سیاست موقت نیست، بلکه به یک سامانه تمام‌عیار نظارتی تبدیل شده که با تکیه بر فناوری، قصد دارد جامعه را در قالب دینی مشخص کنترل کند. این رویکرد، بازتابی از ترس حکومت از افزایش نافرمانی‌های فردی است، به‌ویژه در موضوع حجاب.
در حالی‌که نهادهای حکومتی به تعقیب و هشدار ادامه می‌دهند، اراده زنان برای مقاومت نیز در حال تقویت است؛ میدانی که نه تنها خیابان‌ها، بلکه سرورها، دوربین‌ها و اپلیکیشن‌ها را نیز درگیر خود کرده است.
