فهرست مطالب
بهروز وثوقی، متولد 1938 در شهر خوی، یکی از چهره‌های بی‌بدیل سینمای ایران پیش از انقلاب ۱۳۵۷ بود. او فقط بازیگر نبود، بلکه صدای طبقه متوسط، آینه‌ای از جامعه در حال تغییر و چهره‌ای که سینما را از کلیشه‌های آن زمان خارج کرد. اما سرنوشت بهروز وثوقی بعد از سال 1979، چرخشی دردناک داشت؛ ممنوعیت، تبعید، و حذف سیستماتیک.
مهم‌ترین فیلم‌ها
- قیصر (۱۹۶۹)
- نقطه عطفی در تاریخ سینمای ایران.
- نقش مردی انتقام‌جو برای دفاع از ناموس خانواده؛ تصویری که به یک نماد فرهنگی بدل شد.
- طوقی (۱۹۷۰)
- عاشقانه‌ای طبقاتی؛ پرتره‌ای از عشق و تضاد در جامعه سنتی.
- سوته‌دلان (۱۹۷۷)
- نقش یک فرد معلول ذهنی؛ نمایش قدرت بازیگری روان‌شناختی بهروز.
- داش آکل (۱۹۷۱)
- اقتباسی از صادق هدایت؛ تصویری از مردانگی سنتی ایرانی.
- خداحافظ رفیق (۱۹۷۱)
- شخصیت یک مبارز چریکی؛ فیلمی که به پیش‌بینی فضای سیاسی آینده ایران تعبیر شد.
در همه این آثار، بهروز وثوقی بعد از سال 1979 به عنوان نمادی از «دوران طلایی سینما» در یادها باقی مانده است.
موضع او نسبت به انقلاب و پس از آن
در سال‌های منتهی به انقلاب، بهروز موضع‌گیری سیاسی مشخصی نداشت اما به نهادهای مذهبی نیز نزدیک نبود. پس از انقلاب:
- بهروز وثوقی بعد از سال 1979 از کار در ایران منع شد.
- در دهه ۱۳۶۰ به آمریکا مهاجرت کرد.
- بارها تقاضای بازگشتش رد شد.
- گرچه فعالیت سیاسی علنی نداشت، در گفت‌وگوها و مراسم فرهنگی، ناراحتی‌اش از وضع هنر را ابراز کرد.
ثروت و سبک زندگی
- پیش از انقلاب، جزو پردرآمدترین بازیگران ایران بود؛ با درآمدی معادل بیش از ۲۰۰ هزار دلار امروزی در سال.
- صاحب ملک در تهران و ویلایی در شمال کشور.
- بهروز وثوقی بعد از سال 1979 با کاهش شدید درآمد مواجه شد و زندگی ساده‌تری در لس‌آنجلس داشت.
- بیشتر وقتش را صرف حضور در رویدادهای فرهنگی تبعیدی‌ها کرد.
ارتباطش با دربار پهلوی
- نه عضو رسمی دربار بود و نه چهره سیاسی.
- در برخی مراسم رسمی در کنار اعضای خانواده سلطنتی دیده می‌شد.
- همین فاصله‌گذاری باعث شد پس از انقلاب، متهم به «فساد نظام سابق» نشود.
- با این حال، بهروز وثوقی بعد از سال 1979 به عنوان نماد عصر پهلوی سانسور شد.
بازتاب در تبعید
با وجود ممنوعیت، مخاطبان داخلی و خارجی به بازنشر آثار او در فضای مجازی پرداختند:
- جستجوی «بهروز وثوقی بعد از سال 1979» در گوگل طی ۵ سال گذشته بیش از ۸۰٪ رشد داشته.
- در تیک‌تاک، کلیپ‌های فیلم‌های او میلیون‌ها بازدید گرفته‌اند.
- نسل جوان او را با چشم جدیدی کشف کرده است.
بهروز وثوقی بعد از سال 1979 نه فقط قصه‌ی یک ستاره ممنوع‌الصدا، بلکه روایتی از یک حافظه فرهنگی سرکوب‌شده است. او شاهد زنده‌ی عصری است که هنر در آن نفس می‌کشید، و جمهوری اسلامی تلاش کرد این نفس را در پستوی تاریخ محو کند.
