فهرست مطالب
در حالی‌که ایران با فشارهای فزاینده منطقه‌ای و بین‌المللی روبه‌رو است، وزارت امور خارجه اعلام کرد که مذاکرات هسته‌ای با تروئیکای اروپایی هفته آینده در استانبول از سر گرفته خواهد شد. این دور جدید در حالی برگزار می‌شود که پنج دور قبلی در سال ۲۰۲۵ بدون هیچ نتیجه مشخصی پایان یافتند؛ مذاکراتی که در آن ایران مواضع سرسختانه‌ای اتخاذ کرده و اروپا نیز با تردید و بی‌عملی روبه‌رو بوده است.
پنج دور مذاکره، بدون هیچ دستاوردی
از ابتدای سال جاری، ایران وارد مذاکرات هسته‌ای با تروئیکای اروپایی شد تا توافق سال ۲۰۱۵ را احیا کند یا نسخه‌ای جدید از آن بسازد. اما جزئیات پنج دور مذاکره تاکنون به شرح زیر است:
- فوریه – وین: جلسه‌ای مقدماتی و بدون پیشرفت خاص؛ ایران خواستار لغو کامل تحریم‌ها پیش از هر بحث فنی بود.
- مارس – برلین: تنش‌ها بر سر سانتریفیوژهای پیشرفته بالا گرفت و ایران هرگونه محدودیت را رد کرد.
- آوریل – تهران: ادبیات تهاجمی و شدیداللحن از سوی مقامات ایرانی بر فضای مذاکرات سایه انداخت.
- مه – ژنو: پیشنهاد اروپایی‌ها برای یک پیش‌نویس توافق ارائه شد اما از سوی ایران رد شد.
- ژوئن – پاریس: هیأت ایرانی کمتر از ۲۴ ساعت پس از آغاز گفتگوها، مذاکرات را ترک کرد و اروپا را متهم به تبعیت از مواضع آمریکا نمود.
در هیچ‌یک از این دورها بیانیه مشترکی صادر نشد و هیچ عقب‌نشینی واقعی صورت نگرفت؛ موضوعی که بسیاری از ناظران را بر آن داشته تا مذاکرات هسته‌ای با تروئیکای اروپایی را صرفاً تاکتیکی برای خرید زمان از سوی جمهوری اسلامی تلقی کنند.
اروپا: صبر در حال پایان است
با افزایش سطح غنی‌سازی اورانیوم در ایران و تشدید نگرانی‌ها از اهداف نظامی احتمالی، اروپا هشدار داده که اگر پیشرفت ملموسی در دور آینده حاصل نشود، ممکن است “مکانیسم بازگشت تحریم‌ها” (Snapback) را فعال کند.
در بیانیه‌ای مشترک، فرانسه، آلمان و بریتانیا اعلام کردند که مذاکرات هسته‌ای با تروئیکای اروپایی نمی‌توانند بدون نتایج عینی ادامه یابند. این هشدار در حالی صادر شد که ایران متهم است از فضای مذاکرات برای پیشبرد برنامه‌های مخفی خود سوءاستفاده می‌کند.
ایران: انزوا و بازی دوگانه
جمهوری اسلامی از یک‌سو اعلام آمادگی برای مذاکره می‌کند و از سوی دیگر، نه‌تنها حاضر به توقف غنی‌سازی نیست بلکه خواستار لغو همه تحریم‌ها بدون تعهدات جدید است. همین رویکرد باعث شده که دیپلمات‌های اروپایی مذاکرات هسته‌ای با تروئیکای اروپایی را به “بازی در یک دایره بسته” تشبیه کنند.
استانبول: آخرین فرصت؟
دور آینده مذاکرات هسته‌ای با تروئیکای اروپایی در استانبول می‌تواند نقطه عطفی باشد؛ اگرچه تحلیل‌گران چندان خوشبین نیستند. اروپا به‌دنبال تعهد عملی است و ایران همچنان در موضع بازی زمان قرار دارد. با افزایش نارضایتی‌های مردمی و انزوای بین‌المللی جمهوری اسلامی، احتمال دارد که این دور نیز به سرنوشت قبلی‌ها دچار شود.
مطالعه بيشتر : دولت از شهروندان خواستار کاهش مصرف آب شد
مذاکرات هسته‌ای با تروئیکای اروپایی بدون تغییر رویکرد می‌تواند
در شرایطی که نظام ایران از تصمیم‌گیری قاطع ناتوان است و تمایلی به شفافیت ندارد، ادامه مذاکرات هسته‌ای با تروئیکای اروپایی بدون تغییر رویکرد می‌تواند منجر به فروپاشی کامل باقی‌مانده توافقات و بازگشت همه‌جانبه تحریم‌ها شود.
