در پی افزایش تحریم‌های آمریکا علیه ایران، نقش بازارهای شرق آسیا در واردات نفت ایران به‌طور چشمگیری کاهش یافته است، به‌طوری‌که اقتصاد ایران با چالش‌های جدیدی در چندین عرصه روبرو شده است. در این گزارش، به بررسی تأثیر این تحریم‌ها بر اقتصاد ایران و روابط تهران با کشورهای شرق آسیا پرداخته‌ایم، با استناد به آمار و داده‌های موجود.
1. تأثیر تحریم‌هاي امريكا بر صادرات نفت ایران
تحریم‌های آمریکا که از سال ۲۰۱۸ آغاز شد، موجب کاهش چشمگیر صادرات نفت ایران به کشورهای شرق آسیا شده است. پیش از اعمال تحریم‌ها، ایران حدود ۱.۵ میلیون بشکه نفت روزانه به این کشورها صادر می‌کرد، اما این رقم به‌طور قابل توجهی کاهش یافته و در سال ۲۰۲۴ به حدود ۷۰۰,۰۰۰ بشکه روزانه رسیده است. طبق گزارش منتشر شده توسط خبرگزاری “ایلنا”، صادرات نفت ایران به ژاپن، کره جنوبی و هند با کاهش بین ۳۰٪ تا ۴۰٪ روبرو شده است.
2. چین: بزرگ‌ترین شریک تجاری ایران
با وجود کاهش صادرات نفت ایران به بازارهای شرق آسیا، چین همچنان بزرگ‌ترین شریک تجاری ایران باقی‌مانده است. در سال ۲۰۲۳، چین ۵۵٪ از مجموع صادرات نفت ایران را به خود اختصاص داده است. اما این رقم نسبت به سال‌های گذشته کاهش یافته است، زیرا در گذشته چین بیش از ۷۰٪ از صادرات نفت ایران را در اختیار داشت.
3. نقش کشورهای آسیایی دیگر در کاهش تجارت
علاوه بر کاهش صادرات نفت، ایران همچنین با کاهش حجم تجارت خود با کشورهای آسیایی دیگر مانند امارات و ترکیه مواجه است. طبق آمار، تجارت ایران با کشورهایی همچون امارات و ترکیه در دو سال گذشته حدود ۱۵٪ کاهش یافته است که نشان‌دهنده تأثیر بزرگ تحریم‌های اقتصادی است.
4. چالش‌های پیش روی ایران در تنوع شرکای تجاری
آمارها نشان می‌دهند که ایران در تنوع بخشی به شرکای تجاری خود خارج از چین با دشواری‌های زیادی روبرو است. در حالی که فشارهای اقتصادی ناشی از تحریم‌ها ادامه دارد، ایران با چالش‌هایی برای یافتن بازارهای جدید برای محصولات خود مواجه است که این مسئله بحران اقتصادی این کشور را عمیق‌تر می‌کند.
تأثیر تحریم‌های آمریکا بر ایران به‌وضوح در کاهش صادرات نفت و کاهش تجارت با کشورهای شرق آسیا دیده می‌شود. با وجود اینکه چین همچنان نقش مهمی در اقتصاد ایران ایفا می‌کند، اما کاهش تجارت با کشورهای آسیایی دیگر نشان‌دهنده مشکلات ایران در سازگاری با این تحریم‌ها است. در عین حال، آمارها نشان می‌دهند که اقتصاد ایران نیازمند استراتژی‌های جدیدی برای مقابله با این چالش‌های فزاینده است.